انجمن ایرانی روابط بین الملل
پژوهش های روابط بین الملل
2251-8444
2981-006X
1
1
2011
10
23
مبانی و اصول روابط بینالملل در اسلام
11
38
FA
علیاکبر
علیخانی
دانشیار دانشگاه تهران
aliakbaralikhani@gmail.com
اسلام به عنوانکاملترین و آخرین دین الهی، با داشتن نزدیک به یک و نیم میلیارد پیرو وجود حدود پنجاه کشور مسلمان در عرصة نظام بینالملل، باید دستورات و قواعدی را به مسلمانان ارائه کرده باشد یا این قواعد در متون اسلامی موجود باشند تا مسلمانان بر اساس آنها یا با بهرهگیری از آنها، به تعامل با سایر ملتها بپردازند. در این مقاله سعی شده مبانی و اصول مورد نظر اسلام برای رفتار و تعامل در نظام بینالملل، از قرآن، سنت پیامبر6و سیرة امام علی7استنباط و ارائه شوند. ابتدا هر مبنا به اجمال مورد بحث قرار گرفته، و پس از آن اصولی که مبتنی بر آن مبنا است بدون هر گونه توضیحی بیان شده است. منظور از مبانی، آموزهها و باورهای ثابت و غیرقابل تغییر اسلام است که زیرساختهای فکری و اعتقادی مسلمانان را تشکیل میدهند، و منظور از اصول، راهبردهای کلان و اصلی قابل عمل در هر زمان هستند که از مبانی استنباط و استخراج میشوند. این اصول اگرچه ممکن است در هر دورة زمانی ثابت باشند اما در گستردة تاریخ و در دورههای زمانی مختلف، متناسب با شرایط سیاسی اجتماعی قابل انعطاف و قابل تفسیر هستند.
اسلام,روابط بین الملل,غیرمسلمان ها,اخلاق و سیاست,تنوع فرهنگی,خشونت
https://www.iisajournals.ir/article_41879.html
https://www.iisajournals.ir/article_41879_3ac615a57f1dbc83ae0d5be5b816a1e5.pdf
انجمن ایرانی روابط بین الملل
پژوهش های روابط بین الملل
2251-8444
2981-006X
1
1
2011
10
23
بحران اقتصادی آمریکا : از تی پارتی تا اشغال وال استریت
39
68
FA
حسین
دهشیار
استادیار روابط بینالملل دانشگاه علامه طباطبایی
h_daheshiar@yahoo.com
آمریکای بارک اوباما تجربه گر سومین بحران اقتصادی در طول دوران پساکشاورزی است.بحران اقتصادی در زمان ریاست جمهوری کلوور کلیولند سبب ساز به صحنه آمدن جنبش پیشروها بر علیه اقتصاد سرمایه داری انحصاری گشت. بحران اقتصادی دوران هربرت هوور بنیان پنجاه ساله حاکمیت اقتصاد کینزی دولت مداخله گر و بزرگ لیبرال را سمنت کرد. بحران اقتصادی که امروزه آمریکا با آن درگیر است دوسوی طیف سیاسی را به صحنه آورده و فعال ساخته است . محافظه کاران اقتصادی که جایگاه آنان حزب جمهوری است خواهان کاهش مداخله دولت از طریق کاهش مالیات ها هستند تا مکانیزم های اقتصادی سرمایه داری رقابتی فرصت فعالیت داشته باشند. جنبش جشن چای شکل گرفت تا دولت فدرال را در این راستا حرکت دهد.<br /> <br /> لیبرالها که کنترل حزب دمکرات را در اختیار دارند خواهان مداخله وسیع تر دولت فدرال در حیات اقتصادی کشور از طریق ارائه بسته های بیشتر محرک اقتصادی و به تبع آن افزایش مالیات ها در بطن استقرار سیستم سرمایه داری سامان دهی شده هستند.<br /> <br /> جنبش اشغال وال استریت به صحنه آمده است تا دولت باراک اوباما خط مشی های اقتصادی خود را در این چارچوب حیات دهد. این دو جنبش که مظهر اندیشه های اقتصادی نئوکلاسیک (محافظه کار) و کینزی (لیبرال) می باشند خواهان جایگزینی سیستم اقتصادی سرمایه داری نمی باشند بلکه اصلاح سیستم در چارچوب اصول اقتصادی مورد نظر خود را طلب می کنند.
بحران اقتصادی,اقتصاد نئوکلاسیک,اقتصاد کینزی,بسته محرک اقتصادی,سرمایه داری سامان دهی شده,جنبش اشغال وال استریت,جنبش جشن چای
https://www.iisajournals.ir/article_41880.html
https://www.iisajournals.ir/article_41880_cbde1745c464683b215778928e79ab02.pdf
انجمن ایرانی روابط بین الملل
پژوهش های روابط بین الملل
2251-8444
2981-006X
1
1
2011
10
23
جریانهای اسلامگرا، نگرش غرب و ادغام حزب الله در ساختار سیاسی لبنان
69
96
FA
رضا
سیمبر
0000-0001-5111-1075
استاد دانشگاه گیلان
simbar@guilan.ac.ir
مهدی
زیبائی
دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بینالملل دانشگاه گیلان
m.zibaei@webmail.guilan.ac.ir
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دهه آخر قرن بیستم و بروز حوادثی نظیر حمله به مراکز تجاری جهان در نیویورک در سال 2001 میلادی و پیروزی جنبشهای اسلامگرا در کشورهای مسلمان در طول دو دهه گذشته به منظور در دست گرفتن قدرت زمزمههای مبنی بر شکلگیری جنگ سرد دوم از سوی پاره ای از متفکران غربی مطرح شده است که در یک سوی آن ایدئولوژی لیبرال دموکرات غرب و در سوی دیگر آن پدیده اسلام سیاسی قرار دارد. در این میان غربیان با چشمپوشی از ابعاد متعدد فعالیت جنبشهای اسلامگرا و برداشت تقلیلگرایانه سعی در انتساب فعالیتهای ایشان به جریانهای تروریستی داشتهاند لیکن دیدگاه مورد بحث قادر به توجیهه اقدامات اجتماعی جنبشهای مذکور نمیباشد. در مقاله حاضر سعی شده است علاوه بر تبیین مفهوم اسلام سیاسی و شرح ورود عبارت یاد شده در عرصه ادبیات روابط بینالملل به طور خاص بر رویکرد بکار گرفته شده توسط حزبالله لبنان به عنوان یک سازمان نظامی، سیاسی و اجتماعی در خصوص ادغام در عرصه سیاسی و اجتماعی لبنان تمرکز شود و از این حیث نواقص و تناقضات موجود در دیدگاههای متفکران یاد شده در خصوص فعالیت جنبشهای اسلامی و پدیده مذکور را نمایان سازد.
اسلام سیاسی,سکولاریسم,لائیسیسم,بنیادگرایی اسلامی,نظریه جنبش اجتماعی,میانه روی,حزب الله
https://www.iisajournals.ir/article_41881.html
https://www.iisajournals.ir/article_41881_5ae206834dfd1eb6068e44d308310f8d.pdf
انجمن ایرانی روابط بین الملل
پژوهش های روابط بین الملل
2251-8444
2981-006X
1
1
2011
10
23
زبان سیاسی مقاومت اسلامی در سیاست بین الملل
97
130
FA
زهره
پوستینچی
استادیار دانشگاه آزاد واحد رودهن
z_poustinchi@yahoo.com
ابراهیم
متقی
استاد دانشگاه تهران
ebrahim.motaghi@gmail.com
هویتیابی اسلامی به عنوان واقعیت جدید سیاست بین الملل محسوب میشود. هویت زمانی شکل میگیرد که نشانههایی از فرهنگ، گفتمان و ادبیات سیاسی تولید شود. زبان سیاسی مقاومت اسلامی را میتوان انعکاس ظهور ادبیات اسلامی در روابط و سیاست بین الملل دانست. نکتهی قابل توجه آن است که شکلگیری انقلاب اسلامی ایران که به تعبیر میشل فوکو به عنوان اولین انقلاب پست مدرن محسوب میشود، کارآمدی روششناسی پوزیتویستی در سیاست بین الملل را کاهش داد. از مقطع زمانی به بعد شاهد ظهور رهیافتهای جدیدی میباشیم که به گونهای مستقیم و غیرمستقیم از روش شناسی و رهیافتهای نهفتهی انقلاب پست مدرنی ایران الهام گرفتهاند.<br /> <br /> نظریهپردازانی همانند باری بوزان، ویوور، الکساندر ونت و کراتو کویل در صدد برآمدند تا رویکرد انتقادی به سیاست بین الملل را از اواسط دههی 1980 در دستور کار قرار دهند. افراد یاد شده، همانند هنجارهای انقلاب اسامی ایران که در اواخر دههی 1970 تبیین گردید، بر ضرورت کاربرد نشانههای هنجاری، ارزشی، ایستاری، فرهنگی و اجتماعی در سیاست بین الملل تاکید نمودند. اگر افراد یاد شده، در تبیین رهیافتهای رقیب با آموزه های رئالیستی و پوزیتویستی، به الهام پذیری از زبان سیاسی مقاومت اسلامی اشارهای ندارند، باید آن را در رویکرد شرق شناسانهی مسلط در امریکا و جهان غرب دانست.<br /> <br /> رویکرد شرق شناسی بر نشانههایی از برتری جهان غرب نسبت به کشورهای پیرامون تاکید دارد. رویکردی که مبتنی بر تحقیر از موضع فرادستی میباشد. در چنین فرهنگی، الهام پذیری از رهیافت های تولید شده در جهان سوم، ارتداد محسوب میشود. به همین دلیل است که علی رغم مشابهت رهیافت های ارائه شده در اواسط دههی 1980 از انقلاب اسلامی ایران، هیچ گونه استنادی به چنین آموزههایی انجام نگرفته است.<br /> <br /> در این مقاله تلاش میشود تا نشانه شناسی هویت یابی اسلامی در قالب زبان سیاسی مقاومت در سیاست بین الملل ارائه شود. چنین نشانههایی محور اصلی تحول در تحلیل نیروهای تاثیرگذار در سیاست منطقهای و بین المللی محسوب میشود. محور اصلی مقاومت اسلامی را میتوان در زمان پیروزی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس مورد توجه قرار داد. بنابراین زبان سیاسی مقاومت اسلامی در دههی 1980 از فراگیری و کارآمدی عملی بیشتری در برخورد با رهیافتهای پوزیتویستی رئالیسم ساختارگرا و نمادهای عینی آن در سیاست بین الملل برخوردار بوده است.
مقاومت,هویت,زبان سیاسی,هنجارهای ایدئولوژیک,شهادت,موازنه هنجاری,آرمانگرایی,بسیج اجتماعی,سیاست بین الملل
https://www.iisajournals.ir/article_41882.html
https://www.iisajournals.ir/article_41882_0f5f38597d8c36a78b792bef5548229c.pdf
انجمن ایرانی روابط بین الملل
پژوهش های روابط بین الملل
2251-8444
2981-006X
1
1
2011
10
23
تحلیل سیاست موازنه قدرت ایران در رهیافت رئالیستی و نئورئالیستی
131
158
FA
عباس
مصلی نژاد
دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تهران
mossalanejad@mossalanejad.com
موازنه منطقهای یکی از اصلیترین موضوعات مورد بحث نظریهپردازان روابط بینالملل و امنیت ملی محسوب میشود. هریک از نظریه پردازان تلاش دارند تا جلوههایی از موازنه قدرت را تبیین نمایند. برخی از آنان اعتقاد دارند که ساختار نظام بینالملل بدون وجود توازن، ادامه پیدا نخواهدکرد. برخی دیگر، براین اعتقادند که تاکید بر موازنه منطقهای توسط قدرتهای بزرگ به معنای نادیده گرفتن ضرورتهای رفتار استراتژیک کشورهای منطقهای محسوب میشود. بنابراین مداخلهی قدرتهای بزرگ در فرایند توازن منطقهای، شاخصهای تئوریک و تحلیلی موازنه قدرت را ناکارآمد میسازد.<br /> <br /> از سوی دیگر، ژئوپلیتیسینها نیز در چگونگی تعامل نیروهای جغرافیایی، سیاسی و راهبردی تاکید دارند. زمانی که مولفههای یادشده در سیاست دفاعیـ امنیتی کشورها با تغییر روبه رو میشود، طبیعی است که شکلبندیهای ژئوپلیتیکی نیز با تغییر همراه خواهد شد. این امر، موازنه قدرت منطقهای را تغییر خواهد داد. اگر تغییر در موازنه قدرت گسترده و فراگیر باشد، درآن شرایط زمینه برای شکلگیری منازعات منطقهای به وجود میآید. بنابراین ژئوپلیتیسینها نیز همانند نظریه پردازان روابط بینالملل بر ضرورت توازن قدرت برای تداوم تعادل و ثبات منطقهای تاکید دارند.<br /> <br /> حوزههای منطقهای به عنوان سطح میانی منطقه ژئوپلیتیکی محسوب میشوند. بنابراین، توازن قدرت در سطوح میانی نظام بینالملل در شرایطی انجام میگیرد که هیچ یک از بازیگران منطقهای به برتری قدرت دست پیدا نکنند. این امر، بیانگر آن است که اگر کشوری در محیط امنیت منطقهای به قدرت مازاد دست پیدا کند، در آن شرایط موازنه منطقهای تغییر پیدا خواهدکرد.
موازنه منطقه؛ ای,موازنه قدرت,ساختار نظام بین الملل,منازعه,نیروی موازنه؛ گر,چندجانبه؛ گرایی
https://www.iisajournals.ir/article_41883.html
https://www.iisajournals.ir/article_41883_95bd415359ba28bb811c9d1c69709cb1.pdf
انجمن ایرانی روابط بین الملل
پژوهش های روابط بین الملل
2251-8444
2981-006X
1
1
2011
10
23
آینده اسلام سیاسی در عصر جهانی شدن: مروری بر دیدگاه های مختلف درباره آینده اسلام سیاسی
159
182
FA
محمد علی
توانا
استادیار علوم سیاسی دانشگاه یزد
tavana.mohammad@yahoo.com
امیر
روشن
استادیار علوم سیاسی دانشگاه یزد
amirroshan41@yahoo.com
منیژه
بیگلری
دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه یزد
mbig1366@yahoo.com
در سالهای اخیر دو دیدگاه اصلی درباره اسلام سیاسی شکل گرفته است؛ یک دیدگاه معتقد است؛ اسلام سیاسی، پدیدهای مسالمتجوو مدرن است و امکان سازش میان آن و مفاهیم مدرن غربی وجود دارد. بدین معنا اسلام سیاسی نه تنها پدیدهای سنتینیست بلکه نهایتا منطق مدرنیته غربی را نیز میپذیرد و دیدگاه دیگر معتقد است؛ اسلام سیاسی، پدیدهای خشونت آمیز، غیر دمکراتیک و سنتی است. بدین معنا اسلام سیاسی پدیدهای کهنه و نخ نماشده است که هدفی جزء رد مناسبات مدرن و تخریب خشونت آمیز وضع موجود ندارد. بر اساس دیدگاه اول اسلام سیاسی نهایتا در درون صورتبندی غربی مدرنیته حل خواهد شد، بدین معنا که نهایتا منطق برتر مدرنیته غربی را میپذیرد و بر اساس دیدگاه دوم، جنگ و منازعه میان اسلام سیاسی و مدرنیته غربی ناگزیر است و سرانجام این جنگ نیز نابودی اسلام سیاسی در برابر قدرت برتر مدرنیته غربی است. در مقابل این دو دیدگاه، مقاله حاضر دیدگاه سومی را مطرح میکند. بر اساس این دیدگاه، اسلام بنا به ماهیت پدیدهای خشونت آمیز و غیر دمکراتیک نیست اما ضرورتا با مفاهیم مدرن غربی نیز همخوانی ندارد. بر اساس این دیدگاه اسلام سیاسی هر چند پدیدهای مدرن است اما ریشه در سنت عمیق اسلامی دارد. بدین معنا میتوان آن راپدیدهای سنتی-مدرن دانست که یک پای در سنت آرمانی اسلام و یک پای در واقعیات دنیای مدرن دارد. از نظر ماهیت نیز اسلام سیاسی نه خشونت محور بلکه عقل محور است، هر چند این عقل محوری مبنایی الهی-بشری دارد و نه صرفا اومانیستی. با این اوصاف آینده اسلام سیاسی چه خواهد بود؟ این دیدگاه معتقد است؛ در آینده اسلام سیاسی –با توجه به ماهیت عقلانی خود- نه در درون گفتمان مدرن غربی حل خواهد شد و نه مغلوب این گفتمان خواهد شد بلکه از مناسبات حاکم بر روابط بینالملل بهره خواهد برد و به گفتمانی در میان سایر گفتمان بدل خواهد شد. به بیان دیگر، اسلام سیاسی در عصر جهانی شدن، پسامدرنیسم (تمرکززدایی) و چند فرهنگ گرایی منطق خاص خود را دنبال خواهد نمود. نتیجه این که اسلام سیاسی به عنوان یک پدیده سنتی-مدرن صرفا وجه سلبی نخواهد داشت، یعنی صرفا ارزشهای غربی را به چالش نخواهد کشید، بلکه وجه ایجابی نیز خواهد داشت، بدین معنا که صورتبندی سیاسی اجتماعی خاص خود –یعنی مردم سالاری دینی- را بازتولید خواهد نمود.
آینده شناسی,اسلام سیاسی,مدرنیته,جهانی شدن,مردم,سالاری دینی
https://www.iisajournals.ir/article_41884.html
https://www.iisajournals.ir/article_41884_27895840e1c598cb64b1baf078777ce2.pdf
انجمن ایرانی روابط بین الملل
پژوهش های روابط بین الملل
2251-8444
2981-006X
1
1
2011
10
23
نسبی گرایی حقوق بشر و افراط گرایی مذهبی
183
206
FA
حسین
آقابابایی
استادیار گروه حقوق دانشگاه گیلان
aghababaei@guilan.ac.ir
یکی از بحث های بنیادین در خصوص حقوق بشر، جهان شمول و عام بودن حقوق بشر یا نسبی بودن آن است. دیدگاهی که از جهان شمول بودن این حقوق سخن می گوید، معتقد است حقوق مصرح در اسناد حقوق بشر و به ویژه حقوق بشر نسل اول که در اعلامیه جهانی حقوق بشر و برخی اسناد منطقه ای انعکاس یافته است، حقوقی عام و جهان شمول است. به عنوان مثال، حق کرامت انسانی، حق حیات و مواردی این چنین، حقوقی برای نوع بشر، فارغ از تعلق به آیین، سرزمین و ... است. دیدگاه مقابل، با توجه به خاستگاه و فرهنگ و ایدئولوژی غالب در نزد نویسندگان اعلامیه جهانی حقوق بشر، جهان شمول بودن آن را قبول نداشته و به گونه ای نسبی و فرهنگی، مفاد آن اعلامیه و از جمله حقوق مورد اشاره را می پذیرد. به طور طبیعی، هر کدام از این دیدگاهها در صحنه عمل و اجتماع آثار متفاوتی را بروز خواهد داد. در این مقاله، حق حیات به عنوان یکی از حقوق بنیادین بشر از منظر دو دیدگاه جهان شمولی و نسبی گرایی بررسی و در بیان رابطه افراط گرایی مذهبی با نسبی گرایی حقوق بشر، این فرضیه پیگیری شده است که افراط گرایی مذهبی و توسل به خشونت و آدمکشی به نام دین و به ویژه کشتن پیروان ادیان یا مذاهب دیگر با تمسک به دین، صرف نظر از این که در بسیاری از موارد پایه و اساس دینی نداشته و انگیزه های پست مادی و کینه توزی های شخصی عامل محرک و انگیزه اصلی آن است، اگر بخواهد به برداشت و توجیه دینی نسبت داده شود، به گونه ای با نسبی گرایی در بحث حقوق بشر مرتبط می شود.
حقوق بشر,افراط گراییی مذهبی,نسبی گرایی حقوق بشر,جهانشمولی حقوق بشر,حق حیات
https://www.iisajournals.ir/article_41885.html
https://www.iisajournals.ir/article_41885_69f5dfd53edccb4344378166e7e7ed9f.pdf
انجمن ایرانی روابط بین الملل
پژوهش های روابط بین الملل
2251-8444
2981-006X
1
1
2011
10
23
احزاب و فرهنگ های سیاسی مختلف در مصر (با تاکید بر جریانات اسلام گرایی)
207
235
FA
امیر
نیاکوئی
0000-0001-8865-8824
استادیار علوم سیاسی دانشگاه گیلان
niakoee@gmail.com
ضیاءالدین
صبوری
پژوهشگر روابط بین الملل
z_saboori@yahoo.com
چکیده:مصر مهد اندیشه در جهان عرب و از کشورهای پیشتاز جهان اسلام محسوب میشود و همواره تحولات سیاسی فکری این کشور تاثیر سرایتی عمیقی بر سایر کشورهای منطقه داشته است. در این کشور در طی سده اخیر، مجموعه متنوعی از احزاب و فرهنگهای سیاسی از سکیولاریسم تا اسلام گرایی حضور داشته اند. متعاقب سقوط مبارک و در پرتوی گسترش آزادی سیاسی در این کشور، تاثیرگزاری جریانات مختلف سیاسی و مذهبی گسترش یافته و هم اکنون رقابت قابل توجهی میان گرایشهای سیاسی و فکری مختلف از جمله میان اسلام گرایی و سکیولاریسم به چشم می خورد. این مقاله به دنبال آن است که به بررسی دقیق تر مهمترین جریانات سیاسی و فکری در این کشور پس از سقوط مبارک بپردازد تا تصویری واقعی تر از سپهر سیاسی فکری مصر و بازیگران تاثیرگذار در این کشور حاصل آید. بر این اساس، تلاش خواهیم کرد با بهره گیری از رویکرد جریان شناسی فکری به پرسش زیر پاسخ دهیم: نقش و جایگاه کنونی احزاب و فرهنگهای سیاسی مختلف در مصر به ویژه جریانات اسلام گرایی چگونه است؟ یافته های مقاله حاکی از آن است که با توجه به بافت مذهبی مصر، جریانات اسلام گرایی که البته خود نحله های متنوع و رقیبی را دربر می گیرند، هم اکنون در عرصه سیاسی و فکری مصر پیشتاز بوده و احتمالا در شرایط برگزاری انتخابات آزاد مهمترین بازیگران سیاسی این کشور خواهند بود.
اسلام گرایی,سکیولاریسم,اخوان المسلمین,دموکراسی,لیبرالیسم
https://www.iisajournals.ir/article_41886.html
https://www.iisajournals.ir/article_41886_b12131e1776c137a20914d7dcb393fac.pdf