پژوهش های روابط بین الملل

چالش‌های سیاسی اجتماعی فقر و نابرابری در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

2 استادیار و عضو هیئت علمی، گروه علوم سیاسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

3 استاد یار و عضو هیئت علمی، گروه الهیات و علوم سیاسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر باهدف بررسی ماهیت جنبش‌های اجتماعی جدید در بروز چالش‌های سیاسی اجتماعی فقر و نابرابری در جمهوری اسلامی ایران پس از اغتشاشات دی‌ماه 1396 انجام‌شده است. سؤال پژوهش عبارت است از: ماهیت و محمل چالش‌های سیاسی اجتماعی فقر و نابرابری در جمهوری اسلامی ایران پس از اغتشاشات دی‌ماه 1396 چگونه است؟ فرضیه پژوهش بیان می‌کند: چالش‌های سیاسی اجتماعی فقر و نابرابری در جمهوری اسلامی ایران پس از اغتشاشات دی‌ماه 1396 در قالب جنبش‌های اجتماعی با ماهیت عدالت‌خواهانه در بستر فضای مجازی بوده است. روش انجام پژوهش تلفیقی از روش توصیفی – تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و روش‌ دلفی فازی با ابزار پرسشنامه است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن‌است که با توجه به مشکلات اقتصادی و معیشتی و عواملی نظیر گرانی، تورم، رانت، فساد‌مالی، ناکارایی مدیریت اقتصادی، بیکاری، فقر، نابرابری اجتماعی، تحقیر و... جنبش‌های اجتماعی جدید مختلفی با ماهیت عدالت‌طلبی شکل‌گرفته است که با گسترش شبکه‌های اجتماعی، آگاهی‌های سیاسی طبقات محروم ارتقاءیافته و دسترسی به آگاهی همگانی‌ شده و طبقات متوسط و محروم در جامعه ایران به هم نزدیک شده که احتمال ائتلاف آن دوطبقه برای شکل‌گیری بحران‌های سیاسی و امنیتی در آینده نیز وجود دارد. همان‌گونه که اکثر شرکت‌کنندگان در اغتشاشات دی‌ماه 1396 و بهمن‌ماه 1398 طبقات محروم و حاشیه‌نشین با همراهی برخی افراد طبقات متوسط بود. درنهایت با استفاده از دلفی فازی، عوامل کلیدی در بروز بحران‌های سیاسی ‌و امنیتی فراروی جمهوری اسلامی ایران مورد شناسایی قرار گرفتند؛ که حدود 56.25 درصد عوامل کلیدی، مربوط به مسائل اقتصادی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Socio-political challenges of poverty and inequality in the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • amirali madadi 1
  • aziz javanpour heravi 3

1 PhD Student in Political Science, Department of Political Science, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.

2 Assistant Professor and Faculty Member, Department of Political Science, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran

3 Professor Yar and faculty member, Department of Theology and Political Science, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.

چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the nature of new social movements in the political and social challenges of poverty and inequality in the Islamic Republic of Iran after the riots of January 2017. The research question is: What is the nature and context of the political and social challenges of poverty and inequality in the Islamic Republic of Iran after the riots of January 2017? The research hypothesis states that the political and social challenges of poverty and inequality in the Islamic Republic of Iran after the riots of January 2017 have been in the form of social movements with a just nature in the context of cyberspace. The research methodology is descriptive- analytical one which utilizes desk research, fuzzy Delphi method and a questionnaire. The results indicated that, with respect to the economic, earning problems including expensiveness, inflation, financial corruption, inefficacy of economic management, unemployment, poverty, social inequality, disregarding dignity,……, many new social movements have been developed in seeking justice which promoted through the social networks and political awareness of the poor classes together with public awareness and closeness of the medium and poor classes which seem to make a coalition for upcoming political and security crises. Clearly, most of the participants these riots were poor individuals, outskirts and medium class people. Finally, the key factors which lead to these political and security crises will be identified using fuzzy Delphi: the economic problems account for almost 56.25 % of these key factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • New social movement
  • Riots
  • political and security crises
  • Social networks
  • Socio-political challenges
اسپریگنز، توماس. (1370). فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمه: فرهنگ رجایی، تهران: انتشارات آگاه.
افروغ، عماد. (1379). «ابعاد داخلی و منطقه­ای امنیت­ملی ایران: شورش­های شهری و امنیت­داخلی»، فصلنامهمطالعاتراهبردی، سال سوم، شماره 7 و 8، صص 278-271.
النقی­پور، رسول؛ بهرامی، تورج. (1395). مدیریتبحرانبارویکردطبیعی،فرهنگی،اجتماعیو امنیتاجتماعی، تهران: نشر آراد کتاب.
ایمانی جاجرمی، حسین. (1379). «روش‌شناسی: آشنایی با روش دلفی و کاربرد آن در تصمیم­گیری»،مدیریتشهری، سال اول، شماره­1، صص 39-35.
باتامور، تام. (1369). منتقدان جامعه، ترجمه: محمد جواهر­کلام، تهران: انتشارات سفیر.
بشیریه، حسین. (1373). انقلابوبسیجسیاسی، تهران: دانشگاه تهران.
بغیری، علی و دهقانی فیروز­آبادی، سید جلال. (1393). «شناسایی عوامل کلیدی جنگ داخلی در خاورمیانه عربی با استفاده از روش دلفی فازی»، فصلنامه آفاق امنیت، سال هفتم، شماره 24، صص 178-151.
بیات، علی؛ عبدی­پور، غلامرضا و بیات، الهام. (1388). «اندازه­گیری عملکرد سیستم­های ERP با رویکرد فازی»، فصلنامه تجارت و اقتصاد نوین، دوره 4، شماره 15­و­16، صص 211-195.
تاجیک، محمدرضا. (1379). مدیریتبحران:نقدیبرشیوه‌هایتحلیلوتدبیربحراندرایران، تهران: فرهنگ گفتمان.
تاجیک، محمدرضا. (1386). «خیابان و سیاست: تجربه سیاسی از جنس بازیگوشی در ایران امروز»، پژوهشنامهعلومسیاسی، سال دوم، شماره 4، صص 74-33.
توفکچی، زینب. (16/01/2018). «عصر طلایی آزادی بیان و سکه از رونق افتاده دموکراسی»، ترجمه محمد معماریان، تاریخ استخراج: 07/03/1397، http://m.tarjomaan.com/neveshtar/9002
جعفری، نیلوفر و منتظر، غلامعلی. (1387). «استفاده از روش دلفی فازی برای تعیین سیاست­های مالیاتی کشور»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال هشتم، شماره 1، صص 114-91.
حبیبی، آرش؛ ایزد­یار، صدیقه و سرافرازی، اعظم. (1393). تصمیم­گیری چند معیار فازی، رشت: انتشارات کتیبه گیل.
سردارنیا، خلیل­اله. (1398). «واکاوی تحلیل طبقاتی از منظر نظریه­های سیاست خیابان و خرده سیاست در بستر جهانی‌شدن»، دو­فصلنامه مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل، دوره دوم، شماره 2، صص 244-221.
صادقی­جقه، سعید. (1396). «شکاف­های اجتماعی و اعتراض­های مدنی؛ لزوم تسریع در تدبیر»، ماه­نگار راهبردی دیده­بان امنیت ملی، شماره هفتاد­­و­یکم، صص 10-5.
صادقی­جقه، سعید. (1397). «سنخ­شناسی تجمع­ها و اعتراض­های اجتماعی و سیاسی در کشور»، ماه­نگار راهبردی دیده­بان امنیت ملی، شماره هفتاد­­و­پنجم، صص 22-15.
صداقت، پرویز. (28/12/2018). «یک­سال پس از دی­ماه سال 1396: حاکمان و محکومان»، تاریخ استخراج: 07/10/1397، https://bit.ly/2RgAJo3
صلصالی، مهرنوش؛ پرویزی، سرو و ادیب حاج باقری، محسن. (1382). روش­هایتحقیق کیفی، تهران: انتشارات بشری.
عصاره، فریده؛ عفیفان، فرزانه و نور­محمدی، حمزه­علی. (1389). «طراحی مدل مفهومی و عملیاتی ارزیابی و رتبه‌بندی علمی گروه‌های آموزشی حوزه علوم انسانی دانشگاه‌ها»، پژوهش­نامه علم‌سنجی، دوره­5، شماره­9، صص 43-26.
قربانی، ارسلان و کشوریان­­آزاد، محسن. (1396). «بررسی جنبش­های اجتماعی خاورمیانه از نظرگاه نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت»، فصلنامه پژوهش­های روابط بین­الملل، دوره نخست، شماره 25، صص 40-15.
کاستلز، مانوئل. (1396). شبکه‌های خشم و امید: جنبش­های اجتماعی در عصر اینترنت، ترجمه: مجتبی قلی­پور، تهران: نشر مرکز.
گر، تد­رابرت. (1394). چرا انسان­ها شورش می­کنند، ترجمه: علی مرشدی­زاده، چاپ چهارم، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
گیدنز، آنتونی. (۱۳۷۴). جامعه‌شناسی: انقلاب‌ها و جنبش‌های اجتماعی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی. (1378). تجددوتشخص:جامعهوهویتشخصیدرعصر، ترجمه: ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی. (1384). چشم­اندازهایجهانی، ترجمه: محمدرضا جلائی­پور، تهران: طرح نو.
گیدنز، آنتونی. (1390).جامعه‌شناسی، ترجمه: حسن چاوشیان، چاپ ششم، تهران: نشر نی.
Bayat, Asef. (2010). Life as Politics: How Ordinary People Change the Middle East. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Burnett, john.j (1998).”A strategic approach to managing crisis”, public relation review, vol 24, no4,Win, pp.457-488.
Dalkey, Norman and Olaf Helmer (1963), “An Experimental Application of the Delphi Method to the use of Experts”, Management Science, 9.3.
Hsu, Chia-Chien, and Sandford, Brian A. (2007), “The Delphi Technique: Making Sense of Consensus”, Practical Assessment, Research& Evaluation, 12.10.
Martínez-Noya, A. and García-Canal, E. (2011). “Technological capabilities and the decision to outsource/outsource offshore R&D services”, International Business Review, 20(3).
Routledge, P. (2000). Governance space and strategy in globalizing resistance. Geo Journal, Vol. 52, No. 1.
Rowe, Gene, and Wright, George (2001), “Expert Opinions in Forecasting: The Role of the Delphi Technique”, Principles of Forecasting, Springer US.
Tilly, Charles (2004), Social Movement 1768-2004, Boulder: CO, Paradigm Publisher.
پژوهش های روابط بین الملل
دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 33
آذر 1398
صفحه 249-282