پژوهش های روابط بین الملل

نقش متغیرهای فردی و بین المللی در تحقق اهداف سیاست خارجی دولت روحانی برای توسعه اقتصادی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه بین المللی امام خمینی ره، قزوین، ایران.

2 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه بین المللی امام خمینی ره، قزوین، ایران.

3 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه بین المللی امام خمینی ره، قزوین، ایران.

چکیده

این مقاله تلاش دارد تا به بررسی نقش متغیرهای فردی و بین المللی در تحقق اهداف سیاست خارجی دولت روحانی برای توسعه اقتصادی ایران بپردازد. سئوال اصلی این است که متغیرهای فردی و بین المللی چه نقشی را در تحقق اهداف سیاست خارجی دولت روحانی برای توسعه اقتصادی ایران ایفا می کنند ؟ پاسخ به این سئوال مبتنی بر این فرضیه است که سیاست خارجی ایران در دولت اول ریاست جمهوری روحانی متاثر از " متغیر فردی" به توسعه اقتصادی کشور کمک کرده ولی در دوره دوم روحانی متاثر از " متغیر بین المللی" و تغییر اوضاع تاثیرات متفاوتی بر توسعه اقتصادی کشور داشته است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که در دوره اول دولت روحانی که اجماع داخلی در حمایت از انجام مذاکرات ایجاد و شرایط بین المللی هم مهیا بود و ایران به توافق هسته ای با غرب دست یافت، سیاست خارجی تاثیرات مثبتی بر توسعه اقتصادی داشت اما در دوره دوم و با روی کار آمدن ترامپ ، تغییر محیط بین المللی ( خروج آمریکا از برجام ) و در نتیجه شکاف در اجماع داخلی تاثیرات مثبت سیاست خارجی بر توسعه اقتصادی به مرور کاهش یافت. در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی جمع آوری داده ها به شیوه کتابخانه ای صورت می گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Individual and International Variables in Fulfilling Rouhani's Foreign Policy Goals for Iranian Economic Development

نویسندگان [English]

  • shahram farsaei 1
  • Hakem Ghasemi 2
  • bahram navazani 2
  • Hamid Aziz Mohammadlo 3

چکیده [English]

This article attempts to study the role of Individual and International variables in the realization of the goals of the foreign policy of the Rouhani government for Iran's economic development. The main question is how influential variables play a role in realizing the goals of the Iranian government's political policy for Iran's economic development? The answer to this question is based on the hypothesis that Iran's foreign policy in the first government of Rouhani's government has been influenced by the "individual variable" to the country's economic development, but in the second period of Rouhani, influenced by the "international variable" and the changing circumstances, have different effects on Economic development. The result of the research shows that during the first period of the clerical state, which had an internal consensus to support the negotiation process and international conditions, and Iran reached a nuclear deal with the West, foreign policy had a positive effect on economic development, but in the second period And with the arrival of Tramp, the change in the international environment (the withdrawal from the US) and the resulting gap in the internal consensus, the positive effects of foreign policy on economic development were reduced over time. This paper collects data in a Library style.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foreign policy
  • Economic Development
  • Iran
  • Rouhan
پایگاه خبری بهار. (2/6/95). ارتقای جایگاه ایران در نظام بین‌الملل: دستاوردهای سیاست خارجی دولت یازدهم.
تابناک (18/2/98)
بامری، مسلم. (1397). «برجام و تاثیر آن بر مناسبات اقتصادی ج.ا.ایران» ، مجله بین‌المللی پژوهش بین‌المللی، دوره 3  شماره 30 .
 برزگر، کیهان. (1397). «راهبرد سیاست خارجی ایران در توازن قوای منطقه‌ای»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 21.
پوراحمدی، حسین. (1386). مبانی نظری سیاست خارجی توسعه‌گرا، مجموعـه مقـالات کنفرانس ملی چشم‌انداز بیست ساله و الزامات سیاست خـارجی توسعه‌گـرا، تهـران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
جمشیدی، محمد و ایرج الهی دهقی. (1393). «ارائه الگوی تحلیل محیط راهبردی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 86 ، تابستان.
دانش‌نیا، فرهاد. (1391). «دیپلماسی اقتصادی و سیاست خارجی توسعه‌گرا ابزارهای موفقیت راهبردی جمهوری اسلامی ایران در اقتصاد جهانی»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، شماره9.
دامن‌پاک جامی، مرتضی. (1397). «تحول دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، بررسی دستاوردهای چهار دهه گذشته و چالش‌های پیش‌رو»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 32 ، شماره 4.
دهقانی فیروزآبادی، سید‌جلال و مختار صالحی. (1391). «دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران زمینه‌ها و چالش‌ها (با تاکید بر5 شاخص جهانی شدن اقتصاد)»، فصلنامه پژوهشه‌ای اقتصادی ایران، سال 17، ش52.
دهقانی فیروز‌آبادی، سید‌جلال و مرتضی دامن‌پاک جامی. (1394). «جایگاه دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجی دولت یازدهم»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 29، شماره 1.

دهقانی فیروزآبادی، سید‌جلال. (12 آبان ماه 1388). «چارچوب تحلیلی جیمز روزنا برای تحلیل سیاست خارجی ایران مناسب است»، مصاحبه با خبرگزاری مهر.

دهقانی فیروزآبادی، سید‌جلال. (1393). «گفتمان اعتدال‌گرایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 28، شماره یک.
رسولی ثانی‌آبادی، الهام و میرحسینی. (1394)، «بررسی عوامل شکل‌دهنده به سیاست هسته‌ای دولت اعتدال»، فصلنامه راهبرد، سال 23، شماره 74.
روحانی، حسن. (1396). «دوباره ایران، برنامه دولت دوازدهم، آزادی و امنیت؛ آرامش و پیشرفت» اردیبهشت.
روزنا، جیمز. (1384). آشوب در سیاست جهان، نظریه‌ای درباره دگرگونی و پیوستگی، مترجم علیرضا طیب، تهران: انتشارات روزنه.
سریع القلم، محمود. (1390). «مفهوم قدرت و عملکرد سیاست خارجی: مقایسه چین و ایران»، فصلنامه روابط خارجی، سال 3 ، شماره 1.
شاپوری، مهدی و دیگران (1396). «نسبت امنیت و توسعه؛ الزامات سیاست خارجی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 20، شماره 2.
صبوری، ضیاءالدین و تاج‌الدین صالحیان. (1396). «بررسی راهبردی دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش بین‌الملل، دوره 1، شماره 24.

عمادی، سید‌رضا. (1397). «چهل سال سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ سیاست خارجی در دولت تدبیر و امید»، پارس تودی، دی ماه. 

فریدون، حسین و عبدالعلی قوام. (1397). «عوامل موثر بر گفتمان اعتدال در سیاست‌گذاری عمومی؛ مطالعه موردی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مبتنی بر پیش نظریه جیمز روزنا»، فصلنامه سیاست‌گذاری عمومی، دوره 4 ، شماره 1.
قنبرلو، عبداله. (1392). «تعامل استراتژی اقتصادی و سیاست خارجی در ایران معاصر»، مجله پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی، شماره 4 پاییز.
کریمی دستنایی، طاهره. (1397). «روابط تجاری ایران و اروپا»، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، معاونت بررسی‌های اقتصادی، اسفند ماه.
کریمی دستنایی، طاهره. (1397). «دور شدن از روند بلند‌مدت رشد»، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، معاونت بررسی‌های اقتصادی، دی ماه.
کریمی دستنایی، طاهره. (1398). «وضعیت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران و جهان در سال 2018»، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، معاونت بررسی‌های اقتصادی، تیرماه.
کولایی، الهه و طیبه واعظی. (1391). «تحول سیاست خارجی و توسعه اقتصادی در هندوستان»، فصلنامه روابط خارجی، شماره 1.
گرجی ابراهیم. (۱۳۸۰). «مقایسه آثار سرمایه‌گذاری بخش خصوصی دولتی در رشد اقتصادی». مجلـه تحقیقات اقتصادی. شمارة ٥٤.
گزارش آمار بانک مرکزی، 1395
گزارش دبیرخانه شورای اطلاع‌رسانی دولت، 1395
مرکز تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام. (1384). «چالش‌های دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران»، معاونت پژوهش‌های سیاست خارجی، گروه مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل.
موثقی، سید‌احمد. (1386). «توسعه و سیاست خارجی توسعه‌گرا»، مجموعه مقـالات کنفـرانس ملی چشم‌انداز بیست ساله و الزامـات سیاسـت خـارجی توسـعه‌گـرا، تهـران پژوهـشکده تحقیقـات استراتژیک.
موسوی شفایی، سید‌مسعود. (1386). «دیپلماسی اقتصادی، ابزار نوین سیاست خارجی در عصر جهانی شدن»، پژوهشنامه حقوق و علوم سیاسی، سال 2، شماره9.
موسوی نیک، سید‌هادی و محمدرضا عبداللهی. (1397). «تحلیل بخش حقیقی اقتصاد ایران10» ، مرکز پژوهش‌ها، مجلس شورای اسلامی، شهریور.
موسوی نیک، سید‌هادی و محمدرضا عبداللهی. (1397). «تحلیل بخش حقیقی اقتصاد ایران 11»، مرکز پژوهش‌ها، مجلس شورای اسلامی، دیماه.
میرزایی تبار، میثم و دیگران. (1394). «تبیین رابطه فرهنگ سیاسی و توسعه اقتصادی»، فصلنامه دانش سیاسی، شماره 2، پاییز و زمستان.
نوروزی، حسین. (1387). «اقتصاد جهانی و دیپلماسی اقتصادی کشورهای در حال توسعه؛ ظرفیت‌های پردازش گفتمانی و قاعده‌سازی»، پژوهش‌نامه دیپلماسی اقتصادی.
واعظی، محمود و دیگران. (1393). راهبرد سیاست خارجی برای ارتقای جایگاه اقتصادی ج.ا.ایران در شرایط جدید بین‌المللی، تهران: نشر اتاق بازرگانی.
ولی‌زاده، اکبر. (1390). «رهیافت‌ها و نظریه‌های کارایی تحریم در اقتصاد سیاسی بین‌المللی»،  فصلنامه سیاست، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره1.
یزدان فام، محمود. (1395). «سیاست خارجی ترامپ و جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 19، شماره چهارم.
Hsu,sara. (2016). “China’s Relations With Iran: A Threat to the West?”  the diplomat. human_development_statistical2018. http://hdr.undp.org/sites/default/files/2018_human_development_statistical_update.pdf.
IMF World Economic Outlook October 2017 .
Katzman, Kenneth. (2016). “Iran’s Foreign Policy”, Congressional Research Service.
levit, Matthew. (2016). “Iran's Support for Terrorism Under the JCPOA” , Washington institute.
Phillips, James.  (2015). “The Dangerous Regional Implications of the Iran Nuclear Agreement” , heritage.
Ruff, Abdul. (2016). “Growing Russia-Iran military relations: An illusion? ” , foreignpolicynews.
Torabi, Nima. (2016). “JCPOA : Rouhani’s true worth and implications for businesses in Iran” , Inkedin..
Zarif,  Mohammad Javad. (2014).“What Iran Really Wants: Iranian Foreign Policy in the Rouhani Era”, Foreign Affairs Vol. 93, No. 3
 
پژوهش های روابط بین الملل
دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 36
خرداد 1399
صفحه 133-166