پژوهش های روابط بین الملل

نفوذ تفکر سلفیت در استان سیستان و بلوچستان و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لامرد، لامرد، ایران

2 استادیار گروه علوم سیاسی ،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد لامرد، لامرد، ایران،(نویسنده مسئول)

10.22034/irr.2020.118876

چکیده

در کنار درخشش ارزش های ناب اسلامی، عده ای در مقابل با تحریف اندیشه های زلال الهی اقدام به شکل نهادن جریان های سلفی افراطی در عصر حاضر شدند. این جریان ها به پشتوانه ادبیات فقهی و شبکه معنایی گسترده توانسته به یکی از مهمترین چالش های پیش روی جهان معاصر تبدیل شود. جمهوری اسلامی ایران درسالیان متمادی از طریق استان های جنوب شرق کشور با جریان های افراطی و سلفی دست و پنجه نرم می کند. در همین راستای، استان سیستان و بلوچستان که در ادوار گذشته میان اهل سنت و تشیع تعاملات شایسته ای برقرار بود، امروزه با نفوذ اندیشه های تفرقه انگیر سلفی های افراطی متاثر ازآن سوی مرز توانسته به عنوان یک تهدید، امنیت ملی جمهوری اسلامی را خدشه دار کند.
در پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سئوال هستیم که نفوذ تفکر سلفیت در استان سیستان و بلوچستان چه تاثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران داشته است؟ فرضیه مطرح شده در پاسخ این است، نفوذ تفکر سلفیت از طریق پیدایش جریان های افراطی داخل استان و ارتباط آن با گروه های تکفیری خارج از کشور، مبارزه با نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و ایجاد شکاف های قومیتی و مذهبی توانسته برای امنیت کشور تهدید جدّی به شمار آید. این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی با شیوه جمع آوری اطلاعات به صورت میدانی (مصاحبه)، کتابخانه ای و مشاهدات عینی ارائه گردیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Infiltration of Salafi Thought in Sistan and Baluchestan Province and its Impact on the National Security of Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • moslem bamari 1
  • ali mohammad haghighi 2

1 PhD student in Political Science Department, Faculty of Humanities, Islamic Azad university, Lamerd unit,Lamerd, Iran(moslembamari@yahoo.com).

2 Assistant Professor of Political Science, Islamic Azad university, , Lamerd unit,Lamerd, Iran(Author)(am.haghighi@yahoo.com)

چکیده [English]

Along with the brilliance of pure Islamic values, some formed extreme Salafi currents in the present age by distorting the clear divine thoughts. Through jurisprudential literature support and extensive semantic network, these currents have become one of the most important challenges of the contemporary world. The Islamic Republic of Iran has been struggling with extremist and Salafi currents in the southeastern cities for many years. In the past, there were appropriate interactions between Sunnis and Shiites in Sistan and Baluchestan province; but the infiltration of divisive thoughts of extreme Salafists affected by foreign forces has damaged the national security of the Islamic Republic.
This study seeks to answer this question: How has the infiltration of Salafi thought in Sistan and Baluchestan province affected the national security of the Islamic Republic of Iran? In order to answer this question, the main hypothesis of the article is that the infiltration of Salafi thought might be a serious threat to the national security of our country through the emergence of extremist currents in the province and their relation with Takfiri groups abroad, fighting against the holy order of the Islamic Republic of Iran, and creating ethnic and religious divisions. The study is presented by descriptive-analytical approach and information is collected through field (interview), library and objective observation methods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salafism
  • extreme Salafism
  • National Security
  • Sistan and Baluchestan
  • Islamic Republic of Iran
افتخاری، اصغر. (1377). «بهره متغیر امنیت داخلی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره چهارم.
احمد، عزیز. (1367). تاریخ تفکر اسلامی در هند، ترجمه نقی لطفی و محمدجعفر یاحقی، تهران.
اکرم عارفی، محمد. (1378). «مبانی مذهبی و قومی طالبان»، مجله علوم سیاسی، شماره 4.
ابن ابی یعلی، محمدبن محمد. (بی‌تا). طبقات الحنابله، بیروت: نشر دارالمعروفه.
ابن منظور. (1414). لسان العرب، بیروت: ناشر دارالکفر – دار صادر.
ابن قیم، جوزی. (1393 ق). الاعلام الموقعین، بیروت: نشر دارالجیل.
ابن فارس، احمد. (1404 ق). معجم مقایسیس اللغة، قم: نشر مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن تیمیه، احمد. (1402). فتوای الحمویه الکبری، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیه.
ابن تیمیه، احمدبن عبدالحلیم. (1406). الردّ المنطقیین، پاکستان: دارالترجمان السنه.
بامری، جواد. (1391). شبهه شناسی قیام امام حسین (ع)، قم: انتشارات آشیانه، چاپ گل‌ها.
بامری، واحد. (1395). «جریان فرا مذهبی بودن حاکم اسلامی از دیدگاه مذهب حنفی با تاکید بر مکتب دیوبندی»، رساله دکترا، رشته مذاهب اسلامی، دانشکده مذاهب اسلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم.
بکر، علاء. (1395). پرسش و پاسخ‌های پیرامون سلفیت، ترجمه ابو خالد عبدالله محمدی، چاپ اول.
پاپلی یزدی، محمدحسین. (1385). امنیت مرزهای شرقی ایران، معاونت پژوهش‌های سیاست خارجی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
پورسعید، فرزاد. (1393). «مفهوم و ماهیت امنیت در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه آفاق امنیت، سال هفتم، شماره بیست و دوم، صص 155-135.
جمالزایی، مسعود. (1395). «بررسی ریشه‌ها و عوامل رشد و تکوین سلفیت در جنوب شرق ایران با تمرکز بر استان سیستان و بلوچستان در دهه اخیر»، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران.
جهانی، محمد. (1392). «تأثیر اقلیت گرایی مذهبی بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (با تأثیر بر نقش سلفیت)»، فصلنامه آفاق امنیت، سال ششم، شماره 20.
جوادی ارجمند، محمدجعفر و دیگران. (1391). «تحلیل ژیواستراتژیکی روابط ایران و پاکستان با تأکید بر عامل امنیتی»، فصلنامه مطالعات شبه قاره، سال چهارم، شماره 12، صص 76-51.
چوسودوفسکی، میشل. (1388). پاکستان و نبرد جهانی علیه تروریسم، ترجمه چشم‌انداز ایران، تهران.
حافظ نیا، محمدرضا. (1379). وضعیت ژئوپلتیکی پنجاب در پاکستان، تهران: نشر المهدی.
حیدری نسب، محمدباقر. (1391). اندیشه‌های سلفی‌گری در استان سیستان و بلوچستان، قم: انتشارات آشیانه مهر.
حاجیانی، ابراهیم. (1391). «هویت ایرانی- اسلامی و امنیت پایدار جمهوری اسلامی»، فصلنامه آفاق امنیت، سال پنجم، شماره چهاردهم.
رفیع، حسین. (1394). «تأثیر نفوذ وهابیت در پاکستان برروابط این کشور با جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، سال هشتم، شماره 32، صص 211-177.
زراعت پیشه، نجف. (1384). برآوردهای استراتژیک عربستان سعودی (سرزمینی-سیاسی)، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
سیاح، احمد. (1371). فرهنگ بزرگ جامع نوین، جلد 1، تهران: انتشارات اسلام.
سربازی، عبدالرحمن. (1395). اعتدال در مسلک دیوبند، انتشارات امام محمد غزالی.
علیزاده موسوی، سید مهدی (1392)، مکتب دیوبند و جنبش جماعت تبلیغ، چاپ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
علیزاده موسوی، سید مهدی. (1389). سلفی‌گری و وهابیت / تبار شناسی، جلد اول، چاپ سوم، قم: انتشارات پاراندیش.
عمید زنجانی، عباسعلی. (1384). جزوه فلسفه امنیت در اسلام، تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی.
عزیزی، پروانه؛ آذرمند، رزا. (1390). «بررسی عوامل واگرایی قوم بلوچ و تأثیر آن بر امنیت کشور»، مجله دانشنامه (واحد علوم و تحقیقات)،شماره 14، صص 111-95.
غفوری، محمود؛ داوند، محمد. (1393). «تحلیل تهدیدهای دولت و جامعه پاکستان علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات شبه قاره دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال ششم، شماره هجدهم، صص 116-89.
فرمانیان، مهدی؛ معینی فر، محمد. (1395). سلفیه ازگذشته تا حال، چاپ اول، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
 فرمانیان، مهدی. (1393). فرق و مذاهب کلامی اهل سنت، قم: اندیشکده راهبردی ادیان، فرق و مذاهب.
قرضاوی، یوسف. (1381). آینده بیداری اسلامی، چاپ اول، ترجمه موسی تیموری، تهران: انتشارات احسان.
لکزایی، نجف و دیگران. (1395). «امنیت ملی و دولت اسلامی از منظر فقه شیعه»، فصلنامه سیاست متعالیه، سال چهارم، شماره 14، صص 61-41.
موسوی خمینی، روح الله، صحیفة نور، جلد چهارم، ص 167.
معین، محمد. (1371). فرهنگ فارسی، جلد اول، چاپ هشتم، تهران: امیر کبیر.
ماندل، رابرت. (1377). چهره متغیر امنیت ملی، تهران: دانشکده مطالعات راهبردی.
میر، سلطانعلی. (1370). «علل و بحران در سیستان و بلوچستان»، پایان نامه کارشناسی، قم: مرکز آموزش عقیدتی سیاسی سپاه.
نورائی، هوشنگ. (1390). پروسه تداوم و تغییر در مذهب در بلوچستان ایران در قرن اخیر: از سنت‌های محلی و صوفیانه تا دیوبندیسم رادیکال و سیاسی، لندن: دانشگاه وست منیستر.
نعیمیان، زبیح الله. (1384). «انقلاب اسلامی و بازتاب آن بر پاکستان»، مجله معرفت، شماره 98.
 
تحقیقات میدانی
خبرگزاری ایرنا، 19 اسفند 98
مصاحبه با مولوی عبدالرحمن ترنج زرمدیر حوزه علمیه مجددیه نعیمیه عورکی دشتیاری و ازعلمای بریلوی استان، 10/12/98.
مصاحبه با مولوی تیرگان از علمای بریلوی استان،13/12/98.
مصاحبه با مولوی نذیراحمد سلامی نماینده مردم استان سیستان و بلوچستان در مجلس خبرگان رهبری،17/06/1398.
مصاحبه با آقای حشمتی از مستبصرین نیکشهر،12/10/98.
مصاحبه با آقای بنافی مدیر دفترتبلیغات شعبه جنوب شرق کشور،29/01/1399.
مصاحبه با آقای رئیسی از طلاب مدرسه دارالسنه سندسر،3/11/1398.
مصاحبه با آقای شیرمحمدجوادی کارشناس دفتر نهادرهبری در امور اهل سنت چابهار، 14/10/1398.
مصاحبه با مولوی عبدالغنی دهانی کارشناس مدارس دینی نهاد رهبری در امور اهل سنت سیستان و بلوچستان، 17/06/1398.
مصاحبه با نوروزی کارشناس امنیتی و امور مرز استانداری سیستان و بلوچستان، 18/06/1398.
مصاحبه با مولوی احمد سپاهی امام جمعه اهل سنت جالق سراوان، 12/01/1399.
Ali Khan, Zahid. Balochistan Factor in Pak-Iran Relations: Opportunities and Constraints. A Research Journal of South Asian Studies, Vol. 27, No. 1, January-June. pp, 121-140, 2012.
Abdo, Geneive, Salafists and Sectarianism: Twitter and Communal Conflict in the Middle East, Center for Middle East Policy,pp1- 68,Brooking: 2015.
Copeland, Thomas, “Is the new terrorism really new? An analysis of the new paradigm for terrorism”, the journal of conflict studies,pp22-35, winter, 2016.
Jamal, A.“Malik Mohammad Ishaq: Founder of Lashkar e- Jhangvi”, Militant Leadership Monitor, Vol. 3, Issue 5, May, 1-13, 2012.
Guralink,David – Edi. (1982). Websters New Warld Dictionari, New York: Siman and Schster.
Goldberg, Jacob. (1986). The Foreign Policy of Saudi Arabia: The Formative Years 1902-1918, Havard University Press.
Hill,Fiona,Terrorism, Religious Extremism, and Regional Stability, International Relations, committee on the Middle East and Central Asia, 23, July2015.
Kepel, Gilles. (2008) The Brotherhood in the Salafist Universe, Current Trends in Islamise Ideology, Vol 6, Washington, Hudson Institute.
Mori, Sebastiano & Leonardo Taccetti, Rising Extremism in Central Asia? Stability in the Heartland for a Secure Eurasia, European Institute for Asian Studies, 2016.
Pant,Harsh V.Pakistan and Iran's Dysfunctional Relationship. Middle East Quarterly, Spring,Volume xvi:Number2, 2009.
Rafique,Muhammad, Evolutionary Transformation of Religious Extremism and Terrorism: An Analysis of Fata-Pakistan, Institute for Strategic Studies, Research and Analysis (ISSRA), pp119-136,Islamabad: 2014.
پژوهش های روابط بین الملل
دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 38
مهر 1399
صفحه 7-38