برسازی امنیتی آمریکا از ایران در ادراک غرب آسیا و تنزل بهرۀ صلح در اقتصاد سیاسی منطقه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی سیاسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی

2 دانشیار روابط بین‌الملل، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی

10.22034/irr.2022.362112.2264

چکیده

منطقه غرب آسیا به مثابه جغرافیای اصلی کنشگری در پیرامون ایران محسوب می‌شود. جهت-گیری اسناد بالادستی ج.ا.ا متمرکز بر توسعه تعاملات همه جانبه با منطقه یاد شده است. یکی از موانع فراروی حصول به اهداف تعیین شده اقتصادی، سیاسی و امنیتی ایران در منطقه غرب آسیا، تخاصم موجود در روابط ایران و ایالات متحده است که بر نحوۀ تکوین مناسبات ایران با منطقه‌ یاد شده سایه افکنده است. تمرکز سیاست خارجی و امنیتی آمریکا بر بازنمایی ایران به مثابه تهدیدی فوری-امنیتی علیه کشورهای منطقه غرب آسیا است. پروژه آمریکایی ایران هراسی در غرب آسیا، به شکل‌گیری نوعی ادراک تهدید از ایران نزد کشورهای این منطقه انجامیده است. پرسش مقالۀ حاضر آن است که مواجهه ایالات متحده با ج.ا.ا در منطقه غرب آسیا در چه چارچوبی قابل فهم است؟ فرضیه‌ پژوهش بدین صورت طراحی شده که تکاپوی ایالات متحده در منطقه غرب آسیا مبتنی بر برسازی ایران به عنوان بازیگری امنیتی شده است. برآیند این مهم بر اساس یافته‌ای پژوهش حاضر، افزایش سهم هزینه‌های نظامی و در نتیجه تنزل بهره‌ صلح در اقتصاد سیاسی منطقه است. در پژوهش حاضر از روش توصیفی- تحلیلی و با اتکا به مبانی نظری متفکران اصلی مکتب کپنهاک یعنی «باری بوزان» و «اَلی ویور»، چگونگی بازنمایی ایران به عنوان بازیگری امنیتی شده توسط ایالات متحده و پیامدهای اقتصاد سیاسی آن بر مناسبات کشورهای غرب آسیا با ایران تجزیه و تحلیل می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

United States, Securitization of Iran in the Perception of West Asia and decline of Peace Dividend in the Political Economy of the Region

نویسندگان [English]

  • Masoud Hashemi 1
  • Farhad Daneshnia 2
  • Ghudratt Ahmadyan 2

1 PhD student in Political Sociology, Faculty of Social Sciences, Razi University

2 Associate Professor of International Relations, Faculty of Social Sciences, Razi University

چکیده [English]

The Islamic Republic of Iran considers the West Asian region as the main geography of activity in its periphery. The orientation of the upstream documents of the Islamic Republic of Iran is focused on the development of all-round interactions with the mentioned region. One of the challenges facing Iran's economic, political and security goals in the West Asian region is the tension and hostility between Iran and the United States, which has cast a shadow on the development of Iran's relations with this region. The focus of American foreign and security policy is on building a securitized image of Iran and representing it as a threat against the territorial integrity, ideas, beliefs and political sovereignty of the countries of the West Asian region. The American Iran phobia project in West Asia has led to the formation of a kind of threat perception from Iran among the countries of this region. The question of this article is that, in what framework can be understood the encountering of United States toward Islamic Republic of Iran in the West Asian region. The research hypothesis is designed in such a way that the efforts of the United States in the West Asian region are based on the representation and reconstruction of Iran as a securitized actor. The result of this has been the allocation of a larger share of the gross domestic product of the countries of the West Asian region to military expenditures and the reduction of the Peace Dividend in the region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • West Asia
  • Unites States. Securitized Actor
  • Construction
  • Peace Dividend
آگامبن،جورجو(1395)، وضعیت استثنایی، ترجمه پویا ایمانی، چاپ اول، تهران، نشر نی،
آدمی، علی و کشاورز مقدم، الهام(1395)، «تحول هندسه قدرت در پرتو ماهیت فرهنگ و ژئوپلیتیک منطقه­ای قدرت: مطالعه موردی تحولات غرب آسیا»، فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، سال چهارم، شماره 16، صص 139-122
امیر آبادی فراهانی،احمد و صالح اصفهانی،اصغر(1398)، «ارزیابی تطبیقی تاثیر مخارج نظامی   بر تولید ناخالص داخلی جهموری اسلامی ایران با کشورهای منتخب»، فصلنامه علمی مطالعات بین رشته ای دانش راهبردی،سال نهم، شماره 37، صص66-43.
بوزان، باری، ویور، اُلی و دوویلد، پاپ(۱۳۹۵)، چهارچوبی تازه برای تحلیل امنیت، ترجمه علیرضا طیب، چاپ سوم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بیچرانلو، عبدالله(1388)، «بازنمایی اسلام و ایران در رسانه‌های غرب»، فصلنامه وسایل ارتباط جمعی، دوره 20، شماره 1، خرداد، صص 94-79
بختیارپور، علی و علی پور، بهزاد(1394)، «بررسی ارتباط بین مخارج نظامی (بودجه دفاعی) بر میزان بدهی­های خارجی کشورهای حاشیه خلیج فارس برای دوره
زمانی (1392 - 1368)»، اولین کنفرانس بین المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی، ساری، قابل بازیابی در:
https://civilica.com/doc/445979
پوراحمدی، حسین و جمالی، جهان(۱۳۸۸)، «طرح‌های شیعی: اهداف، موانع و پیامدها»، فصلنامه‌ شیعه شناسی، سال هفتم، شماره ۲۶، صص56-7.
جمالزاده، ناصر و آقایی، محمد(1394)، «تأثیر ایران هراسی بر رقابت تسلیحاتی اعضای شورای همکاری خلیج فارس»، فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، سال ششم، شماره اول، بهار، صص 47-19.
حاجی مینه، رحمت(۱۳۹۲)، «مکتب کپنهاگ، آموزه‌ها و مفاهیم» خبرنامه مطالعات جهان. نشر نشریه داخلی انجمن ایرانی مطالعات جهان،صص18-15.
خطیبی پور سجاد ، مدرس، محمدولی، منوری، سیدعلی(1397)، «امنیتی شدن مذهب و ارتقاء بحران در خاورمیانه: با تأکید بر بحران های عراق و سوریه(2005-2017)»، فصلنامه‌ پژوهش­های روابط بین­الملل، دوره 8، شماره 3، آذر، صفحه 62-33.
محمدرضا رستمی(1395)، «بی‌‌ثباتی‎های غرب‎آسیا (خاورمیانه): بازیگران منطقه‎ای و یاریگران فرامنطقه‎ای»، نشریه سیاست دفاعی، دوره 24، شماره 94، اردیبهشت، صص 202-166
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال و رضائی، نی(۱۳۹۶)، «بررسی کنش گفتاری امنیتی کردن انقلاب اسلامی توسط رؤسای جمهور ایالات‌متحده»، فصلنامه‌ علمی-پژوهشی رهیافت انقلاب اسلامی، سال یازدهم. شماره 41،زمستان.صص26-3.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال و نوری، حمید (۱۳۹۱)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران اصول‌گرایی،چاپ اول، تهران،انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال(1395)، تصویرسازی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، تهران، مؤسسه چشم‌انداز آفاق جهانی.
سر خیل، بهنام و خزعلی، فاتن(۱۳۹۶)، «تصویرسازی تهدید انگار از جمهوری اسلامی ایران توسط ایالات ‌متحده‌ی آمریکا»، دو فصلنامه علمی-پژوهشی دانش سیاسی، سال سیزدهم، شماره دوم، پیاپی ۲۶، پاییز و زمستان، صص134-103.
سریع‌القلم، محمود(1383)، «مبانی نظری سیاست خارجی دولت بوش»، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای، اسرائیل‌شناسی- آمریکا شناسی، سال ششم، شماره 2 بهار، صص22-1.
شعرباف،جواد(1390)،«افزایش هزینه های نظامی ایران؛ضرورتی انکار ناپذیر»، فصلنامه آفاق امنیت، 4(12): صص123-97.
شریعتی­نیا،محسن(1389)، «ایران هراسی: دلایل و پیامدها»، فصلنامه روابط خارجی، سال دوم، شماره ششم، صص 208-191
عبداله خانی، علی(۱۳۸۹)، نظریه‌های امنیت، چاپ اول، تهران، مطالعات مؤسسه‌ فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
عبداله خانی، علی(1385)، «بررسی و نقد نظریۀ امنیتی ساختن»، فصلنامه مطالعات راهبردی سال نهم، شماره سوم، پاییز.صص 15-9.
قرشی، سید یوسف (۱۳۹۳) ، امنیتی شدن و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
قربانی شیخ نشین، ارسلان(1391)، «خرید تسلیحات نظامی و همگرایی منطقه ای در خلیج فارس مطالعه موردی شورای همکاری خلیج فارس و ایران»، فصلنامه پژوهش­های روابط بین الملل، پاییز، شماره 5، صص 78-53 
مرادی‌فر، سعید و امیری، علی(1393)، «برسازی امنیتی فعالیت هسته‌ای ایران»، سیاست جهانی، سال سوم، شماره4، صص129-121.
مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری(۱۳۹۷)، «ایران در افکار عمومی جهان عرب بر اساس گزارش شاخص‌های عربی 2018».
نفیو، ریچارد(۱۳۹۷)، هنر تحریم‌ها، ناآگاهی از درون میدان، تهران، معاونت پژوهشی اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس.
هادی زنوز، بهروز(۱۳۹۸)، تحلیل علل و پیامدهای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران در چارچوب اقتصاد سیاسی،چاپ سوم، تهران، نشر اقتصاد فردا.
Baker James A.and lee H.Hamilton (2006),The Iraq study Group Report,united states Institute of peace.                                                          
Blanchard Christopher M (2017), Saudi Arabia: Background and U.S Relation, congressional Research services, at; https://fas.org/crs/mideast /RL 33533.pdf                             
Busan, Bary & waver, ole(2000), Regions and Power: the Structure of International Security, New york: Com bridge university press.
Bush, W. (2006),  The president's news conference with prime minister Ehud Olmert of Israel. Retrieved from the American presidency project website:http://www.presidencyiucsb.edu/23/05/2006/ws/index.php?42&st=iranian+threa&st1
Buzan, Barry (1997), Rethinking security the cold war, first published March 1, 1997. https://doi.org/10.1177/00/0836797032001001
Chivers, CJ Schmitt, Eric(2013), Arms Airlift to Syria Rebels Expands, with Aid from C.I.A , Newyork Times, 24 March.
Fuller,Graham E.winter (2006-2007),Hezbollah-Iran connection:modle for sunni Resistance,The Washington Quarterly,30:pp 139-150.              
Glaser, G.L. (2010), Rational Theory of International politics, princeton university press.
Haas, R.N. (2006), the new middle East, foreign Affairs.https://www.foreignaffairs.com/articles middle-east/2006-11-01/new-middle-east
Herts , J.H. (1950), Idealist Internationalism and the security Dilemma, world politics, 2(2). PP157-180.
Higgott, Richard (2004), US Foreign Policy and the Securitization of Economic Globalization, International Politics 41(2):147-175
https://www.iiss.org/military Balance/Middle East and North Africa / chapter seven/ February 2018 / pages: 315-374 / publisher: IISS
https://www.sipri.org/ Databases/ military expenditure by country as percentage of groos domestic product (1988-2020) SIPRI2021
https://www.sipri.org/ Databases/ military expenditure expressed as a percentage of general government expenditure, and are for calendar year except where otherwise stated,(1988-2020)©SIPRI 2021.
https://www.sipri.org/Databases/military expenditure by region,in constant(2020)us ᵴ Billion.,1988-2020©SIPRI 2021.
­
Jervis, R. (1978), cooperation under the security Deliemma, world politics, 30(2),pp 167-214
Katzman,Kenneth(2009), Iraq:politics,Elections and Benchmarks, congressional Research service.                                             
LynchIII,Thomas F(2008),sunni and shia Terrorism Differences that matter,combating Terroism center at west point, occasional  paper series At:www.dtic.mil/cgi-bin/Get TrDoc?AD=ADA492348.                                         
McDonald, M (2008), “securitization and the construction of security”. European journal of international relations, 14(4), 563-587
Mearsheimer, John (1990), "Back to the Future: In stability in Europe after cold war," International security, 15(1),pp5-56.https://links.jstor.org/sici?sici=0162-2889
Meridor, D. (2008) sixth session-Iran, Regional Hegemony and proliferation Retrieved 0229, 2010, from 11ss: http://www.iiss.org.uk/conference.
Nasr, valil and Ray Takeyh (2008), The costs of containing IRAN: washington's  misguided new middle East policy, foreign Affairs, 87(1),pp85-94.https://www.researchgate.net/publication/298683418
Perlo-Freeman,Sam &Solmirano,Carina(2014), Trend in World Military Expenditure 2013,SIPRI Fact Sheet,April 2014.Available in: http://www. sipri. org /factsheet2013.
Razoux, PIERRE (2015), the Iran-Iraq war, translated by Nicholas Elliot, Harvard  university press.
Reagan, R. (1986 )  message to the senate returning without Approval the Bill Banning the united states arms sale to Saudi Arabia. Retrieved from the American presidency project
Sanger , D. E and. E. schmit  (2010), us. speeding up missile Defenses in Persian Gulf, Retrieved 0318, 2010, from NY times, http:/www.nytimes.com..
Shipoli.A.Erdoan(2018), slam, Securitization, and US Foreign Policy,Palgrave Macmillan
SSIPRI year book 2010: Armaments, Disarmament and International security/more information is available at www.sipriyearbook.org
SIPRI yearbook 2021: Armaments, Disarmament and International security, published in print and online by oxford university press/more information is available at www.sipriyearbook.org
Spindle , Bill ؛Coker ,Margaret (2011),The wall street journal, April16 , Available at:https://www.wsj.com/articles/s
Streeten, paul (1994) , Human development: means and ends, the American Economic review,84(2),pp232-237
Talia ferro, J.w. (2002),security seeking under anarchy: Defensive Realism Revisited, international security 25 (3),pp128-161,https://libraysearch.unwsp.edu
Us Arms  Control and Disarmament Agency(1984),World Military Expenditures and Armes Transfers 1972-1982,Washington:ACDA puplication.
Waever, Ole (19950) ,  securitization and desecuritization , in Lipschutz, Ronnie D. on security. New York: Columbia university press.
Walt, Stephen(1987),The origin of Alliance, Ithaca,N.Y:cornell university.                                                                                         
Waltz, Kenneth (1988), The origins of war in neorealist theory, Cambridge: Cambridge university press.
Yildirim, J., ocal , n. & keskin, H. (2011), militaryex penditure economic Growth and spatial spillovers: A Global perspective, International conference on Applied Economics.
منابع روزنامه­ای و اینترنتی:
روزنامه کیهان. 24/1/1398 و 15/8/1396 شماره 21765و 22158
روزنامه رسالت(21/3/1387)، شماره 6448
 پمپئو،مایک(2019).«ایران باعث بر هم خوردن ثبات منطقه ی غرب آسیا می شود». قابل بازیابی در:            
حسین‌‌زاده، هانیه(1399). «نظر مردم کشورهای عربی در مورد دولت‌هایی که بیشترین تهدید برای کشور آنها می‌باشند»، قابل بازیابی در:
خبرگزاری آناتولی(18/2/2019)، «کنفرانس ورشو، تهدید بودن ایران و طرح صلح عربی». قابل بازیابی در:
خبر گزاری ایسنا(6/11/98).«نظرسنجی الجزیره درباره نگاه اعراب به رابطه با ایران». قابل بازیابی در:      
www.isna.ir/6/11/1394/94110603909.
خبرگزاری میزان(9/2/1395).«چتر دفاع موشکی موثر بر علیه ایران». قابل بازیابی در:                                                                                                 
https://www.mizan.news/166591.                                                                   
رضایی، محسن(1399)، «اگر ایران بزرگ شکل بگیرد 15 کشور به ایران وصل می‌شود». قابل بازیابی در:
صفرزایی، سامان(۱۳۹۹). «هزینه ماشین جنگی صدام علیه ایران چطور تامین شد». قابل بازیابی در:
www.tarikhiran.ir کدخبر: 8537  
­
صفرزایی، سامان(۱۴۰۰). «پاسخ به یک ابهام؛ کمک کشورهای عربی به صدام». قابل بازیابی در:
www.tarikhiran.ir  کدخبر: 8652  
علم‌الهدی، احمد(1398). «قلمرو قدرت انقلاب فضای منطقه را گرفته». قابل بازیابی در:
فرهنگ زاده، هادی (۱۴۰۰) . «جهان علیه ایران». قابل بازیابی در:
www.isna.ir کدخبر: 14000006302281  
متیس،جیمز(2017).« ایران با اقدامات بی ثبات کننده کشورهای منطقه را تهدید می­کند». قابل بازیابی در:                                                      
https://radiofarda.com/a/f14/pentagon-mattis-warns-syria-in-israel-/288444352.html
مصلحی، حیدر(2016). «ایران بر چهار پایتخت کشورهای عربی تسلط دارد». قابل بازیابی در:
مروی،امیر حسین(1400).«تحریم یا محاصره ایران؛فلسفه و پیامد ها». قابل بازیابی در:
www.tabnak.ir کد خبر:104685
مکنزی،کنت(1401).«ایران اکنون توانمندی های راهبردی عظمیمی دارد». قابل بازیابی در:
کدخبر:1673914  www.khabaronline.ir