پژوهش های روابط بین الملل

جایگاه منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در دهۀ اول قرن بیست و یکم

نویسندگان

1 دانشیار گروه روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی

2 دانش آموخته روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

به دنبال حادثه 11 سپتامبر 2001، تحولاتی در منطقه خاورمیانه روی داد که چهرۀ این منطقه را کاملاً دگرگون کرده است به گونهای که نظم منطقه برهم خورده و نظم جدیدی در حال شکلگیریست. در این نظم جدید، برخی بازیگران قدیمی از بین رفتهاند و بازیگران جدیدی با اولویتها و اهداف جدید جای آنها را گرفتهاند. برخی بازیگران قدیمی که هنوز حضور دارند نقش خود را از دست دادهاند و برخی بازیگران نقش برجستهای در بازی سیاست در منطقه به دست آوردهاند. این مقاله به دنبال بررسی این نظم جدید و بازیگران تأثیرگذار در آن است. این مقاله معتقد است که در نظم جدید نقش برخی بازیگران کاهش و نقش برخی افزایش یافته است. سؤال اصلی مقاله این است که، جمهوری اسلامی ایران از چه نقش و جایگاهی در نظم جدید که پس از 11 سپتامبر 2001 در منطقه شکل گرفته برخوردار است؟فرضیه مقاله این است که تحولات منطقه خاورمیانه در دهه اول قرن 21 منجر به صعود جایگاه قدرتی ج. ا. ایران شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Iran`s Regional Status in the Beginning of the 21st Century

نویسندگان [English]

  • Amir Mohammad Haji-yousefi 1
  • Mohammad Mohammadian 2

1 Associate Professor, Department of International Relations, Shahid Beheshti University

2 Graduated in International Relations from Shahid Beheshti University

چکیده [English]

Following the events of 11 September 2001, new developments in the Middle East heralded a new era in which it seems that the old order is being replaced by a new one. Some countries are rising while others are descending in power and status. This article seeks to examine this new order in the making. We speculate on the main characteristics of this new order in which some countries are rising as regional powers and argue that important changes in Iran`s regional status in recent years have in many ways expanded Iran`s influence and role in the Middle East and accelerated its drive to confirm its status as a regional power with leading role in the Muslim world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Middle East
  • Iran
  • Power
  • status
  • Regional power
ابراهیمی, ن. ا. (1389). چشم انداز روابط کشورهای عرب با عراق جدید. فصلنامه مطالعات راهبردی, سال 13 شماره 1, 149-123.
برزگر, ک. (1387). سیاست های خاورمیانه ای امریکا و نظریه ظهور نقش منطقه ای ایران. م. واعظی, & ا. احدی در, ایران و امریکا: تعامل در عرصه عراق (ص. 89-59). تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
برژینسکی, ز. (1387). فرصتی دوباره. (س. ح. مالکی و عبدی, مترجم) تهران: صمدیه. تهران: صمدیه.
بوزان, ب., و اولی ویور, (1388). مناطق و قدرت ها: ساختار امنیت بین الملل. (ر. قهرمان پور, مترجم) تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
پورسعید, ف. (1389). برآورد استراتژیک عراق آینده. فصلنامه مطالعات راهبردی, سال 13 شماره 1, 211-177.
حاجی یوسفی، امیر محمد (1388)، هلال شیعی: فرصتها و تهدیدها برای جمهوری اسلامی ایران، اعراب و آمریکا، فصلنامه علمی-پژوهشی دانش سیاسی، دانشگاه امام صادق (ع)، شماره 9، بهار و تابستان.
سید نژاد, س. ب. (1389). سلفی گری در عراق و تأثیر آن بر جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه مطالعات راهبردی, سال 13 شماره 1, 122-95.
قاسمی, م. ع. (1389). بازیگران مؤثر بر عراق آینده:منافع و سناریوها. فصلنامه مطالعات راهبردی, سال 13 شماره 1, 58-37.
قنبرلو, ع. (1388). مفهوم و ماهیت قدرت منطقه ای. فصلنامه مطالعات راهبردی, شماره 46.
کمپ, ج., & ساندرز, پ. (1384). امریکا،روسیه و خاورمیانه بزرگ: چالش ها و فرصت ها. فصلنامه مطالعات منطقه ای، ترجمه سید جواد صالحی, سال 6 شماره 4و3.
موسوی, س. (1386). الگوی امنیت منطقه ای در خلیج فارس، تجربه ها و موانع. فصلنامه مطالعات راهبردی, سال 10 شماره 4, 866-831.
واعظی, م. (1387). تعامل ایران و امریکا در عراق. م. واعظی, و ا. احدی در, ایران و امریکا: تعامل در عرصه عراق (ص. 42-19). تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
 
Bahgat, G. (2006). Israel and Iran in the New Middle East. Contemporary Security Policy, Vol. 27, No. 3, pp. 363-375.
Bronson, R. (2005). Rethinking Religion: The Legacy of the U.S-Saudi Relationship,The Washington Qquarterly, Vol. 28, No. 4, pp. 121-137.
Bruno, G., & Beehner, L. (2009). Iran and the Future of Afghanistan. Retrieved from www.cfr.org.
Carpenter, T. g., & Innocent, M. (2007). The Iraq War and Iranian Power. International Institute for Strategic Studies, Vol 49 No 4, 67-82.
Cordesman, A. H. (2009, Feb 2). THE GAZA WAR:A Strategic Analysis. Retrieved from WWW.csis.org.
Ehteshami, A. (2003). Iran-Iraq Relations After Saddam. The Washington Quarterly, Vol 26 No 4, 115-129.
Flemes, D. (2007). Conceptualising Regional Power in International Relations:Lessons from the South African Case. Retrieved from www. Giga-humburg.de.
Haji-Yousefi (2011), Iran`s Foreign Policy in Afghanistan: The Current Situation and Future Prospects, Presented at the Canadian Political Science Association Annual Conference, Waterloo, Ontario, Canada, May 16-18 http://www.cpsa-acsp.ca/past-conference.shtml
Halabi, Y. (2009). US Foreign Policy in the Middle East:From Crises to Change. Ashgate publishing company.
Hamilton, L. H., & Baker, J. A. (n.d.). The Iraq Study Group Report. Retrieved from www.usip.org.
Harders, C. (2008). Analyzing Regional Cooperation after September 11,2001:The Emergence of a New regional Order in the Arab World. In C. M. Legrezi and Harders, Beyond Regionalism? Regional Cooperation,Regionalism and Regionalization in the Middle East (pp. 33-50). Ashgate Publishing Company.
http://www.dni.gov/nic/PDF_GIF_confreports/mideast_future.pdf. (2005, May 16).
Lake, D. A., & Morgan, P. M. (1997). The New Regionalism in Security affairs. In D. A. Lake, & P. M. Morgan, Regional Orders: Building Security in a New World. Pennsylvania State University Press.
Lamb, C. ( 2009, march 29). Us and Iran Open Afghanistan Peace Talks. The sunday times .
Lowe, R., & Spencer, C. (2006). Iran,its Neighbours and the Regional Crises. The Royal Institute International Affairs.
Nolte, D. (2007). How to Compare Regional Powers:Analytical Concepts and Reasearch Topics. Retrieved from www.Giga-humburg.de.
Ottaway, M., Brown, N. J., Hamzawy, A., Sadjadpour, K., & Salem, P. (2008). The New Middle East. Retrieved from www.CarnegieEndowment.org.
Parsi, T. (2007). Iran and Israel: The Avoidable War. Middle East Policy, Vol xiv No 3.
Rubin, B. R., & Batmanglich, S. (2008). The US and Iran in Afghanistan:Policy Gone Awry. Retrieved from www.mit.edu/cis.
Sadat, M. H., & Hughes, J. P. (2010). U.S.- Iran Engagement Through Afghanistan. Middle East Policy, Vol xvll No 1, 31-51.
Wehrey, F., Dassa Kaye, D., Watkins, J., Martini, J., & Guffey, R. A. (2010). The Iraq Effect:The Middle East After the Iraq War. www.rand.org.
Wehrey, F., Karasik, T. W., Nader, A., Ghez, J., Hansell, L., & Guffey, R. A. (2009). Saudi-Iranian Relations since the Fall of Saddam : Rivalry, Cooperation, and Implications for U.S. Policy. Retrieved from www.Rand.org.
Wunderle and Briere, W. A. (Jan 2008). U.S. Foreign Policy and Israel’s Qualitative Military Edge. The Washington Institute for Near East Policy.
پژوهش های روابط بین الملل
دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
2
بهمن 1390
صفحه 33-72