پژوهش های روابط بین الملل
الگوی نظم جهانی در نظریه اسلامی روابط بین الملل
نویسنده
استاد روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
این مقاله در صدد واکاوی مفهوم و الگوی نظم جهانی در نظریه اسلامی روابط بین‌الملل است. در این نظریه استدلال می‌شود که «نظم جهانی عادلانه» موضوع اصلی نظریه اسلامی روابط بین‌الملل بوده و در هسته آن جای دارد؛ به گونه‌ای که نظریه اسلامی روابط بین‌الملل، به عنوان یک نظریه سیاسی کلان و نظام‌مند، به جای توضیح کنش و واکنش واحدهای سیاسی متعامل یا تبیین تأثیر نظام بین‌الملل بر رفتار آنها، مفهوم و الگویی از نظم جهانی را ارائه می‌دهد؛ نظمی که در سطح ساختاری چگونگی آرایش و چینش کنشگران و الگوی رفتاری آنها، و در سطح کارکردی شرایط لازم برای همزیستی مسالمت‌آمیز و سپس زندگی سعادتمند و حیات طیبه انسان‌ها و جوامع انسانی را تأمین و تبیین می‌کند. از‌این‌رو، نظم معنا و مفهومی توصیفی، هنجاری و تحلیلی باید هم ناظر بر چگونگی سامان یافتن کنشگران در وضعیت موجود و هم معطوف به ایجاد شرایط زندگی مطلوب جهانی باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Pattern of World Order in the Islamic Theory of International Relations
نویسنده [English]
- Seyyed Jalal Dehghani Firouz Abadi
Professor of International Relations, Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]
This article attempts to examine the concept and pattern of world order in the Islamic theory of International Relations. It will argue that “a just world order” is the main subject of the Islamic theory of International Relations and it is also considered as the core of it. The paper will further argue that the Islamic theory of International Relations instead of explaining the interactions among political units or the effect of the international system on their behaviors, as a macro and systematic political theory will rather present the world order model. The order which provides and describes the context at the structural level where the arrangement of the actors and their behavioral patterns are shaped, while the necessary conditions for the peaceful coexistence and eventually blissful life of humans and human societies are expressed at the functional level. Accordingly, the order will gain descriptive, normative and analytical meaning which will supervise the organization of the actors in the existing situation and create global favorable living conditions as well.
کلیدواژه‌ها [English]
- theory
- order
- Justice
- nature
- international relations
- values
- wisdom
- Quote
- Islam
- credibility
افتخاری، اصغر ، 1388، نظریه «امنیت عادلانه» ؛ رویکردی قرآنی، در علیخانی و همکاران، درآمدی بر نظام سیاسی عدالت در اسلام، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
ایمان، محمد تقی،1389، مبانی پارادایمی روش های کمی و کیفی در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
باقری، 1387، علم( تجربی) دینی، تهران: دبیرخانه حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره.
باقری، خسرو، 1382، هویت علم دینی: نگاهی معرفت شناختی به نسبت دین با علوم انسانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بستان، حسین و همکاران، 1387، ساختار علم تجربی و امکان علم دینی، چاپ دوم، قم : پژوهشگاه حوزه و دانشگاه .
بستان، حسین، 1390، گامی به سوی علم دینی(2): روش بهره گیری از متون دینی در علوم اجتماعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بوزان ، بری، 1390، خاورمیانه از منظر مکتب انگلیسی: جامعه بین المللی منطقه ای، در فرد هالیدی، بری بوزان، هینه بوش و دیگران، خاورمیانه نو: نظریه و عمل، ترجمه عسگر قهرمان پور، تهران: انتشارات امیر کبیر.
توسلی، حسین، 1387، حق، عدالت و برابری از دیدگاه استاد مطهری، در لک زایی، نجف، اندیشه سیاسی آیت ا... مطهری، چاپ چهارم؛ قم: بوستان کتاب.
جوادی آملی، 1388، علم اسلامی، راهبرد فرهنگی، سال دوم، شماره ششم، تابستان.
جوادی آملی، عبدا...، 1377، شریعت در آینه معرفت، قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدا..، 1388ب، روابط بین الملل در اسلام ، قم: نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله، 1379، فطرت در قرآن ، قم: مرکز نشر اسراء.
حسنی، سید حمیدرضا، مهدی علی پور و سید محمد تقی موحد ابطحی،1387، علم دینی: دیدگاهها و ملاحضات ، چاپ چهارم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
خانی، محمد حسن، 1388 ، عدالت در روابط بین الملل از دیدگاه اسلام، در علیخانی و همکاران، درآمدی بر نظام سیاسی عدالت در اسلام، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، 1389الف، چگونگی و چیستی نظریه اسلامی روابط بین الملل، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال پنجم، شماره 2، بهار.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، 1389ب، مبانی فرانظری نظریه اسلامی روابط بین الملل،روابط خارجی، سال دوم، شماره ششم، تابستان.
دیویتاک، ریچارد و دان، تیم، 1388،نظم، در مارتین گریفیتس، دانشنامه روابط بین الملل و سیاست جهان، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر نی.
رنگر، نیکلاس، 1386، روابط بین الملل، نظریه سیاسی و مسأله نظم جهانی، ترجمه لیلا سازگار، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
رووت، مایکل،1389، فلسفه علوم اجتماعی، ترجمه محمد شجاعیان، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
سروش ، عبدالکریم ، 1385 ، ادب قدرت، ادب عدالت، تهران: صراط
سروش، عبدالکریم، 1376، درسهایی در فلسفه علم الاجتماع، چاپ دوم، تهران : نشر نی.
سروش، عبدالکریم،1358، دانش و ارزش: پژوهشی در ارتباط علم و اخلاق، چاپ دوم ، تهران : انتشارات یاران.
صانعی دره بیدی، منوچهر، 1387،مبانی اندیشه های فلسفی( فلسفه عمومی)، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.
صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی، 1422 ق / 1380 ش ، المبدا و المعاد، تحقیق و مقدمه سید صدرالدین آشتیانی، چاپ سوم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم شیرازی، 1362، الاسفار، ترجمه احمدبن محمد الحسینی اردکانی، به کوشش عبدالله نورانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی
طباطبایی، سیدجواد، 1383، زوال اندیشه سیاسی در ایران، چاپ چهارم، تهران: انتشارات کویر.
طباطبایی، سید محمد حسین، 1389، قرآن در اسلام ؛ به کوشش سید هادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، سید محمد حسین، 1372، اصول فلسفه و روش رئالیسم ، ج 5- 1، چاپ هفتم ، تهران: صدرا.
طباطبایی، سید محمد حسین، 1375، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفترانتشارات اسلامی.
طباطبایی، سید محمد حسین،1417، المیزان فی تفسیر القرآن،قم: انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
علم الهدی، جمیله، 1388، نظریه اسلامی تعلیم و تربیت، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
عمید زنجانی، عباسعلی ، 1388 ، عدالت توافقی در اسلام، در علی اکبر علیخانی و همکاران ، در آمدی بر نظام سیاسی عدالت در اسلام، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
فیرحی، داود، 1389، دین و دولت در عصر مدرن، جلد اول، تهران: رخ داد نو.
کیل، پل، 1390، جامعه بین الملل، در فرای، گرگ و جاستینا اهیگن، تصویرهای متعارض از سیاست جهان، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر نی.
گلشنی، مهدی، 1377، از علم سکولار تا علم دینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
لک زایی، نجف( به کوشش)، 1380، اندیشه سیاسی آیت ا.. مطهری، قم: بوستان کتاب.
مصباح یزدی، محمد تقی، 1378، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل سازمان تبلیغات اسلامی.
مطهری، مرتضی، 1368، اسلام و مقتضیات زمان ، جلد اول و دوم،چاپ چهارم ، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی، 1369، فطرت، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی، 1370الف، جامعه و تاریخ، چاپ سوم، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی، 1370ب، عدل الهی، چاپ پنجم، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی، 1373، بیست گفتار، چاپ نهم، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی، 1373، فلسفه اخلاق ، چاپ دوازدهم، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی، 1373، نظری به نظام اقتصاد اسلام، چاپ چهارم، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی، 1374، نظام حقوق زن در اسلام، چاپ نوزدهم، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی، 1376، فلسفه تاریخ ، ج 1، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی، 1403ق ، بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی، چاپ اول، تهران: انتشارات حکمت.
مکارم شیرازی و همکاران ، 1374 ، تفسیر نمونه ، قم: دارالکتب الاسلامیه
نصری، عبدالله، 1386، حاصل عمر: سیری در اندیشه های استاد مطهری، چاپ پنجم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
نهج البلاغه ، ترجمه دشتی، 1383 ، قم: مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین.
ونت، الکساندر، 1386، نظریه اجتماعی سیاست بین الملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
Alcoby, Asher, 2008, Theories of Compliance with International Law and the Challenge of Cultural Difference, Journal of International Law and International Relations, 4(1).
Bull, Hedley, 1977, The Anarchical Society: A study of Order in World Politics, New York : Columbia University Press.
Burchill, Scott and Linklater , Andrew , 2005 , Theories of International Relations , London and New York: Macmillan Palgrave.
Callahan, William , 2002, Nationalizing International Theory: the emergence of the English School and IR Theory with Chinese characteristics , paper presented at IR theory in the 21 st century: British and Chinese perspectives, Renmin University of China.
Falk, Richard, 1983, The End of World Order: Essays on Normative International Relations, New York: Holmes and Meier.
Frost, M., 1996, Ethics in International Theory: A Constitutive Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
Hall, John A., 1996, International Orders, Cambridge: Polity.
Hanks, Patrick, ed., 1986, Collins Dictionary of the English Language , London: Collins.
Keohane, Robert, 1989, International Institutions and State Power, Boulder: West view Press.
Lakatos , Imre, 1978, the Methodology of Scientific Research Programs, Philosophical papers, Vo1.I , London: Cambridge University Press.
Mackinaly, R.D. and R. Little, 1986, Global Problems and World Order, London: Frances Pinter.
Miller, L.H., 1990, Global Order: Values and Power in International Politics: Boulder: Westview.
Mirbagheri,F., 2006,Islam and Liberal Peace, available at www.st-andrews.ac.uk/intrel/media/Mirbagheri_Islam_and_liberal_peace.pdf.
Qin, yaqing , 2010 , Why is there no Chinese International Relations Theory? In Acharya , Amitav and Buzan , Barry, eds., Non-Western Theories of International Relations, London and New York: Routledge.
Sutch , Peter , 2001 , Ethics , Justice and International Relations: Constructing an International Community , London: Routledge.
Tadjbakhsh, Shahrbanou,2010, International relations theory and the Islamic worldview, in Acharya an Buzan.
Vasquez, John , 1992 , World Politics Theory , in Hawkworth , M. and Kogan , M. eds., Encyclopedia of Government and Politics , London: Routledge.
)