پژوهش های روابط بین الملل
تحلیلی بر تعاملات جمهوری اسلامی ایران و شورای همکاری خلیج فارس (1391-1384)
نویسندگان
1 استاد روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی
2 دانشجوی دکترای روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
با روی کار آمدن اصولگرایان در جمهوری اسلامی، دوران پرتنش دیگری در روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس پدید آمده است. این تنش‌ها با آغاز امواج خیزش‌های مردمی در خاورمیانه و گسترش آن به زیرمجموعه خلیج فارس تشدید شده است؛ بنابراین پرسش اصلی این پژوهش آن است که مهم‌ترین عامل در رویکرد شورای همکاری خلیج فارس در قبال ایران چیست؟ فرضیه اصلی این پژوهش این است که «پندار تهدید ایران» مهم‌ترین عامل در سیاست خارجی شورای همکاری خلیج فارس در قبال جمهوری اسلامی است. در چهارچوب نظری این پژوهش، پرسش فرعی نخست آن است که آیا خلیج فارس معیارهای لازم برای شکل‌دهی یک «مجموعه امنیتی منطقه‌ای» را دارد؟ پس از پاسخ مثبت به این پرسش و طرح دلایل غیرواقعی بودن تهدید ایران، در پرسش فرعی دوم به دلایل پنهان ترویج «ایران‌هراسی» در منطقه خواهیم پرداخت. در این باره فرضیه فرعی دوم آن است که ایالات متحده و عربستان سعودی به‌منظور یکپارچه‌سازی اعضای شورای همکاری خلیج فارس در مقابل ایران از این سیاست بهره می‌گیرند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
An Analysis of Interaction Between Islamic Republic of Iran and Persian Gulf Cooperation Council (2005-2011)
نویسندگان [English]
- Seyyed Jalal Dehghani Firouz Abadi 1
- Vahid Nouri 2
1 Professor of International Relations, Allameh Tabataba'i University
2 PhD student in International Relations at Allameh Tabatabai University
چکیده [English]
With the beginning of principalists' era in Iran's foreign policy, another tense period began in Iran and (P)GCC interactions. Moreover, Arab uprisings in the Middle East and their spilling over to the Persian Gulf intensified these tensions. Therefore, the main question of this article is: What is the main cause of (P)GCC's approach toward Iran? The main hypothesis is that the "perception of Iran's threat" is the main cause of (P)GCC's foreign policy toward Iran. As to the theoretical framework of the paper, the first subsidiary question is that whether Persian Gulf is a regional security complex? After providing a positive response to the question and proving that Iran's threat is unrealistic, we turn to another subsidiary question regarding propagation of Iranophobia in the region. In this regard, our second subsidiary hypothesis is that the United States and Saudi Arabia have strategic interests in the region and that they adhere to Iranophobia in order to consolidate (P)GCC members against Iran
کلیدواژه‌ها [English]
- Regional Security Complex
- balance of threat
- Balance of Power
- Persian Gulf Cooperation Council
- Iranophobia
اسدی، علی اکبر (1389). سیاست خارجی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، در شورای همکاری خلیج فارس: سیاست خارجی و روندهای داخلی، محمود واعظی، تهران، پژوهشکده تحقیقات راهبردی.
برینتون، کرین (1363). کالبد شکافی چهار انقلاب، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشر نو.
بلامی، الکس. جی (1386). جوامع امن و همسایگان: دژهای منطقه‌ای یا همگرایان جهانی؟، ترجمه محمود یزدان‌فام و پریسا کریمی‌نیا، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بلیکی، نورمن. (1389). طراحی پژوهش‌های اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
بوزان، بری (1389). مردم، دولت‌ها و هراس، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ دوّم.
جعفری ولدانی، اصغر (1389). ژئوپلیتیک تنگه هرمز و روابط ایران و عمّان، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال پنجم، شماره سوّم، تابستان 1389، صص 67-35.
جعفری ولدانی، اصغر(1389). نقش تنگناهای ژئوپلیتیکی عراق در اشغال کویت، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال ششم، شماره سوّم، صص 69-45.
دهقانی فیروزآبادی، سیّد جلال (1386). رویکرد اعراب به برنامه هسته‌ای ایران، مطالعات خاورمیانه، سال چهاردهم، شماره 2 و3، تابستان و پاییز 1386، صص 86-55.
دهقانی فیروزآبادی، سیّد جلال و وحید نوری (1391). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران اصولگرایی، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
سجّادپور، سید محمدکاظم (1390). هژمونی جهانی و ترتیبات منطقه‌ای: سیاست امنیتی آمریکا در خلیج فارس، همشهری دیپلماتیک، بهمن ماه، صص129-127.
صادقی، حسین و حسن احمدیان (1389). عربستان سعودی؛ از هژمونی نفتی تا رهبری منطقه‌ای، فصلنامه بین‌المللی روابط خارجی، سال دوّم، شماره سوّم، پاییز 1389، صص 170-137.
عبدالله‌خانی، علی (1383). نظریه‌های امنیت، تهران، انشارات مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
عسگرخانی، ابومحمد (1383). رژیم‌های بین‌المللی، تهران، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
گانگ، سان.ای. (1390). پایگاههای نظامی ایالات متحده در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس: پویشی برای سازگاری مجدد، ترجمه حسن سعید کلاهی، ماهنامه مرکز مطالعات دفاعی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سال دوازدهم، شماره 125.
مجتهدزاده، پیروز (1380). تأثیر رویدادهای یازدهم سپتامبر بر خلیج فارس و آسیای غربی، در مجموعه مقالات دوازدهمین همایش بین‌المللی خلیج فارس، تهران، انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
مشیرزاده، حمیرا (1386). تحوّل در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران، انتشارات سمت، چاپ سوّم.
واعظی، محمود (1389). شورای همکاری خلیج فارس و ایران، در شورای همکاری خلیج فارس: سیاست خارجی و روندهای داخلی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
Bilgin, Pinar (2005). Regional Security in the Middle East:A Critical Perspective, NewYork, RoutledgeCurzon.
Blackwill. D, Robert & Walter B. Slocombe (2011). Israel: a Sterategic Asset for the United States, Washington, DC: Wahsington institute for Near East Policy.
Buzan, Barry & Ole Waever (2003). Regions and Powers: The Structure of International Security, Cambridge, Cambridge University Press.
Clawson, Patrick (2010). The Red Line: How to assess Progress in U.s. iran Policy, Washington, DC: Wahsington institute for Near East Policy.
Crist, David (2009) Gulf of Conflict: A History of U.S.-Iranian Confrontation at Sea, Washington, DC: Wahsington institute for Near East Policy.
Dobbins, James Alireza Nader, Dalia Dassa Kaye & Frederic Wehey. (2011). Coping with a Nuclearizing Iran, Santa Monica: Rand Corporation.
Donnelly, Jack (2004). Realism and International Relations, UK: Cambridge University Press.
Eisenstdat, Michael, Michael Knights & Ahmed Ali(2011). Iran’s Influence in Iraq: Countering Tehran’s Whole-of-Government Approach, Washington, DC: Wahsington institute for Near East Policy.
Elman, Colin & Miriam Fendius Elman (2003). Lessons from Lakatos in Elman, Colin & Miriam Fendius Elman, (eds). Progress in International Relations Theory, Harvard University Press.
Haghshenas, Fariborz (2008). Iran's Asymmetric Naval Warfare, Washington, DC: Wahsington institute for Near East Policy.
Henderson, Simon (2008). Energy in Danger: Iran, Oil and the West, Washington, DC: Wahsington institute for Near East Policy.
Hunter, Shireen. 2010. Iran's Foreign Policy in the Post-Soviet Era revisting the new international order, Oxford: Oxford University Press.
Jain, Ash. (2011). Nuclear Weapons and Iran’s Global Ambitions: Troubling Scenarios Washington, DC: Wahsington institute for Near East Policy.
Khaitous, Tariq (2009). Arab Reactions to a Nuclear-Armed Iran, Washington, DC: Wahsington institute for Near East Policy.
Lippman, Thomas (2004). Saudi Arabia: The Calculations of Uncertainty, in Mitchell Reiss, Robert Einhorn, and Kurt Campbell, (eds). The Nuclear Tipping Point Washington, D.C.: Brookings Press.
Lynch, Marc. 2011. Upheaval؛ U.S. Policy Toward Iran in a Changing Middle East, Washington, DC: Center for New American Security.
Mouritzen, Hans (2005). Kenneth Waltz: a critical rationalist between international politics and foreign policy, in Iver B.Neumann & Ole Waever, (eds). The Future of International Relations, London: Routledge.
Norell, Magnus (2009). A Victory for Islamism?The Second Lebanon War and Its Repercussions, Washington, D.C: Saban Center for Near East Policy.
Paarlberg Robert L. (2004) Knowledge as Power, International Security, vol.29, NO.1: 122-151.
Pollack David (2007). Kuwait: Keystone of U.S. Gulf Policy, Washington, DC: Wahsington institute for Near East Policy.
Pollack Kenneth M., Martin Indyck & Others (2009). Which Path to Persia? Options for a New American Strategy toward Iran, Washington, D.C: Saban Center for Near East Policy.
Sadjadpour, Karim (2007). Oil or the Atom? The Economic Underpinnings of Iranian Power, in Patrick Clawson & Michael Eisenstadt, (eds). Deterring the Ayatollahs: Complications in Applying Cold War Strategy to Iran, Washington, DC: Wahsington institute for Near East Policy.
Schweller, Randall L. (1996). Neorealism's Status Quo Bias: What Security Dilemma? Security Studies 5, No. 3 (Spring).
Stuart J. Kaufman, Richard Little & William C. Wohlforth (2007). The Balance of Power in World History, Palgrave Macmillan.
The Military Balance (2010). London: International Institute for Strategic Studies.
The military Balance (2011). London: International Institute for Strategic Studies.
U.S. National Security Strategy, (May 2010). Accessible at: http://www.whitehouse.gov/sites/default/files/rss_viewer/national_security_strategy.pdf
Walt, Stephen (1987). The origins of Alliances, Ithaca, NY: Cornell University Press.
Walt, Stephen (1988). Testing theories of alliance formation: the case of southwest Asia , International Organization, 42, 2, Spring, 275-316.
Walt, Stephen (1996). Revolution and War, Ithaca, NY: Cornell University Press.
Zarate, Juan (2008). Winning the War on Terror: Marking Success and Confronting Challenges, in Matthew Levitt and Michael Jacobson, (eds). Terrorist Threat and U.S. Response: A Changing Landscape. Washington, DC: Wahsington institute for Near East Policy.
www.bbc.co.uk
www.bloomberg.com
www.bp.com
www.defensenews.com
www.fardanews.com
www.globalresearch.ca
www.Gulfnews.com
www.Irdiplomacy.ir
www.Irna.ir
www.mehrnews.com
www.missiledefenseadvocacy.com
www.NATO.int
www.spiri.org
www.Tabnak.ir
)