مفهوم صلح در نظریه‌های روابط بین‌الملل غربی و مطالعات صلح ایرانی- اسلامی

نویسنده

استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

         مفهوم صلح در پرتو تحولات نظری در روابط ‌بین‌الملل دچار تحول اساسی شده است. این مفهوم یا سازه اجتماعی، از جریان غیراصلی روابط ‌بین‏الملل هم‌چون جریان انتقادی قابلیت مطالعه در مطالعات ایرانی- اسلامی را دارد. صلح از قدیمی‌ترین آرمان‌های بشری است و از هر ارزش دیگری بیش‌تر در معرض تهدید و مخاطره بوده است. بنابراین، اولین و مهم‌ترین هدف در روابط ‌بین‌الملل حفظ و برقراری صلح است. به‌علاوه، این مفهوم در عناصر نظری بومی دارای جایگاه مهمی است. یکی از رویکردهای بومی می‌تواند خط سیر ایرانی-اسلامی باشد. هدف اصلی این پژوهش، ارائه چارچوبی نظری برای بررسی مفهوم صلح بوده است. استدلال این نوشتار نیز، بررسی تحول این مفهوم در نظریه‌های روابط ‌بین‏الملل غربی به سوی مطالعات صلح ایرانی- اسلامی است. لذا، واکاوی تحول مفهومی صلح برساخت اجتماعی، در رویکردهای سازه‌انگاری و جریان انتقادی روابط بین‏الملل، و در نهایت مطالعه ایرانی- اسلامی صلح از اهم مباحث نوشتار حاضر است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Concept of Peace in Western International Relations Theories and Iranian-Islamic Peace Studies

نویسنده [English]

  • Hamid Salehi

Assistant Professor of Political Science, Allameh Tabatabai University

چکیده [English]

The concept of peace has gone through a fundamental change in the light of theoretical developments in international relations. This concept or social construct, from a non-main stream international relations theories such as critical theory, is capable of being studied in the Iranian-Islamic context. Peace is one of the oldest human desires and it has been exposed to threat and danger more than any other values. Thus, the foremost and important objective in international relations is to maintain peace. In addition, this concept has a significant status in the native theoretical elements. The Iranian-Islamic trend could be one of the native perspectives. The basic aim of this research work is to offer a theoretical framework for studying peace. This paper also argues that the examination of the development of this concept in the Western international relations theories is towards the Iranian-Islamic studies. Therefore, the scrutiny of the conceptual evolution of peace on the social construct, in the constructivist perspectives and the stream of critical theory of international relations and ultimately in Iranian-Islamic study are among the important issues of paper

کلیدواژه‌ها [English]

  • Peace
  • international relations theories
  • Realism
  • constructivism
  • Iranian-Islamic Peace
ابراهیمی، شهروز و علی اصغر ستوده .(1389)«رویکرد اسلامی به روابط بین‌الملل در مقایسه با رویکردهای رئالیستی و لیبرالیستی». دانش سیاسی. سال ششم. شماره دوم. پاییز و زمستان .
افتخاری، اصغر.(1386) «عدالت به مثابه «تعدیل»؛ درآمدی بر نظریه امام خمینی (ره) در باب عدالت ملی و بین‌المللی». دانش سیاسی. شماره 5. بهار و تابستان.
امیدى، مهدى. «نظریه انتقادى در روابط بین‌الملل با رویکرد تطبیقى» ر. ک به:
http://marifat.nashriyat.ir/node/184
خمینی،روح الله.(1378) صحیفه نور(امام). ج 15و ج18. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال.(1389) «اسلام و نظریه های روابط بین‌الملل: رویکردی فرا نظری». در حسین پور احمدی(ویراستار ). اسلام و روابط بین الملل.تهران: دانشگاه امام صادق(ع) .
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال.(1389)«مبانی فرانظری نظریه اسلامی روابط بین‌الملل». فصلنامه بین‌المللی روابط خارجی. سال دوم. شماره ششم. تابستان.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال الدین.(1389) «چگونگی و چیستی نظریه اسلامی روابط بین‏الملل». پژوهش‌نامه علوم سیاسی. سال پنجم. شماره دوم. بهار .
روحانی، سید حمید.(بی تا) بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی.انتشارات راه امام.
سنگ سفید، محمد رضا. « چرا نظریه اسلامی روابط بین‌الملل نداریم». به نقل از، سایدمن، استفان، نظریه پردازی روابط بین الملل بیش از فلسفه نیازمند دانش سیاسی است. مصاحبه با خبرگزاری مهر.
شوارتز، دیوید آرون.(1382)«تروریسم بین‌الملل و حقوق اسلامی».ترجمه زهرا کسمتی.در تروریسم(مجموعه مقالات).تهران:نشر نی.
ضیایى بیگدلى،محمدرضا.(1365) اسلام و حقوق بین‏الملل. شرکت سهامى انتشار.
عطائی، فرهاد و بهستانی، مجید.( 1389) «هویت و غیریت در زمان شکل‌گیری کشور ایران از منظر شاهنامه: رویکرد انسان‌باورانه ایرانی در سیاست خارجی». فصلنامه روابط خارجی. سال دوم. شماره چهارم. زمستان.
عمید زنجانى،عباسعلى.(1373). فقه سیاسى؛ حقوق بین‏الملل اسلام. تهران: امیر کبیر.
قادری کنگاوری، روح الله.(1392) «نظریه مقاومت در روابط‌بین‌الملل ؛ رویکرد ایرانی- اسلامی نفی سبیل و برخورد با سلطه. مجله سیاست دفاعی.
قوام، عبدالعلی و سید احمد فاطمی‌نژاد.(1388) «ارتباط جنگ و آنارشی؛ نقد دووجهی آنارشی-سلسله‌مراتب بر مبنای شاهنامه».پژوهش‌نامه علوم سیاسی. سال چهارم. شماره دوم. بهار .
کاظمی، سید علی اصغر.( 1379) هفت ستون سیاست. تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
مشیر زاده، حمیرا.(1384) «نظریه انتقادی روابط بین‌الملل وگفت وگوی تمدن ها». پژوهش علوم سیاسی. شماره 1.
مشیرزاده، حمیرا.(1386) «تکثر معنایی و تحول مفاهیم در روابط بینالملل». فصلنامه مطالعات راهبردی ، سال دهم ،شماره چهارم ، زمستان.
مشیرزاده، حمیرا.(1389)«تکثر معنایی و تحول مفاهیم در روابط بینالملل"، در حمیرا مشیرازده و نبی الله ابراهیمی، تحول مفاهیم در روابط بین‏الملل ،تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مشیرزاده، حمیرا.( 1390 ) «تحولات جدید نظری در روابط بین‌الملل : زمینه مناسب برای نظریه پردازی بومی». پژوهش‌نامه علوم سیاسی، دوره ششم. شماره 2. خرداد.
واکاریا، آمیتا و باری بوزان.(1389) نظریه‌های غیر غربی روابط بین‌الملل، دیدگاه‌هایی درباره آسیا وفراسوی آن.تهران: موسسه فرهنگی مطالعات وتحقیقات ابرار معاصر تهران.
یوتیاک، ریچارد و جیمز دردریان.( 1380) نظریه انتقادى پست مدرنیسم ـ نظریه مجازى در روابط بین‌الملل. ترجمه حسین سلیمى. تهران: گام نو.
 
Checkel, Jeffrey T.(1997) " norms and domestics politics: birding the rationalist constructivist". European Journal of International Relations, no.۳.
Checkel, J.T.( 1997) “International Norms and Domestic Politics: Bridging the Nationalist-Constructivist Divide”. European Journal of International Relations. vol. 3.
Cuss, Sunsten.(1999). Social Norms and Social Rules In Freemarket and Social Justice, ed. Cass Sunstein. New York:Oxford University Press.
Finnemore, Martha and Kathryn Sikkin.(1993)“International Norms Dynamics and Political Change”. International Organizations. 52, 4. Aurutum.
Finnemore, Marthu.(1996) "Norms, Culture and Word Politics: Insights". In Cochran, Molly. Normative Theory in International Relations: A Pragmatic Approach. Combridge: Combridge University Press.
Galtung, J.(1996) Peace by peaceful means: peace and conflict, development and civilization. Sage Publications.
Linklater, A. (1990). Beyond realism and Marxism. London: MacMillan
Marc, Jean.( 2000) “Self- Determination, Human Rights and Cosmopolotianism in the 1990”. International Organization. Combridge, unu Press.
Nozick, Rober.( 1974) Anarchy, State And Utopia, Oxford: Basil Balckwell.
Price, R. (1998) “Dangerous Liaison, CriticalInternational Theory and Constructivism”. EuropeanJournal of International Relation. Vol, 34, No, 3.
Price, R., and C. Reuss-Smit.(1998) “Dangerous Liaison?” “Critical International Relations Theory and Constructivism”. European Journal of International Relations. vol. 4.
Ruggie, John. (1998) Constructing the World Polity: Essays on International Institutionalization. New York: Routledge.
Richmond, Oliver P. and Audra Mitchell. (2011) “Peace building and Critical Forms of Agency: From Resistance to Subsistence”. Alternatives: Global, Local, and Political. November. vol. 36, 4.
Richmond, Oliver P.(2011) “Critical agency, resistance and a post-colonial civil society". Cooperation and Conflict .December . vol. 46 no.
Richmond, Oliver P.( 2010)” Resistance and the Post-liberal Peace”. Millennium - Journal of International Studies. May. vol. 38, 3.
Skelly, James M.(1988) “Power/Knowledge: The Problems of Peace Research and the Peace Movement”. in Chadwick Alger and Michael Stohl (eds.), A Just Peace Through Global Transformation. Boulder: Westview Press.
S. M, Thomas.(2010) "Living critically and living faithfully in a global age: forum on theological and secular conceptions of justice and emancipation in international relations". Millennium: Journal of International Studies, 39 (2).