پژوهش های روابط بین الملل

تأملاتی غیرغربی بر نظریه‌های روابط بین‌الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار روابط بین الملل، داشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شرق

چکیده

در طول سال‌های اخیر، مطالعات روابط بین‌الملل شاهد تلاش‌های فکری گسترده اما پراکنده‌ای درباره وضعیت نظریه‌پردازی در این رشته بوده است. نظریه‌پردازی در روابط بین‌الملل جایگاه خود را با تعیین مرزها در داخل علوم اجتماعی، تمایز بین آنچه در داخل دولت اتفاق می‌افتد و آنچه در خارج از آن در نظام بین‌الملل رخ می‌دهد، تثبیت کرده است. اما به لحاظ قلمرو مکانی، تقاضاهایی برای توسعه مرزهای این دانش و روش‌های دانش‌پژوهشی در این حوزه مطرح شده‌اند، که نتوانسته‌اند به جایگاهی قابل توجه دست پیدا کنند. در راستای تبیین این موضوع و پاسخ به این سوال که چرا دانش روابط بین‌الملل غیرغربی در این حوزه غایب است؟ در این مقاله نخست مجموعه‌ای از استدلال‌ها مبنی بر غیبت نظریه‌های غیرغربی ارائه شده‌اند؛ به گونه‌ای که ویژگی‌هایی از جمله متغیرهای فرهنگی، اجتماعی و ساختاری کشورهای غیرغربی که نگاه به روابط بین‌الملل را متفاوت می‌سازند، بررسی می‌شوند. سپس، با ارائه خوانش‌های غیرغربی از برخی مفاهیم کلیدی از قبیل جنگ و منازعه، دولت، حاکمیت و ملی‌گرایی استدلال می‌شود که جستجوی ابزار مفهومی مناسب‌تر جهت فهم امور جهانی، مستلزم مشمولیت خوانش‌های دیگر از رویکردهای روابط بین‌الملل است. ابزار مفهومی جدیدی که در راستای نیاز به تفکری متمایز درباره نظریه‌های روابط بین‌الملل در بافت‌های غیرمرکزی رشد کرده باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Non-Western Reflections on the Theories of International Relations

نویسنده [English]

  • rahmat hagymyneh

Assistant Professor of International Relations, Islamic Azad University, East Tehran Branch

چکیده [English]

In recent years, international relations studies have witnessed widespread but widespread intellectual attempts at theorizing the field. Theorizing in international relations has consolidated its position by defining boundaries within the social sciences, distinguishing between what is happening inside the state and what is happening outside the international system. But in terms of spatial territory, there have been demands for the development of the boundaries of this knowledge and the research methods in this field, which have failed to achieve a significant position. In order to explain this and to answer the question why the knowledge of non-Western international relations is absent in this field? This article first presents a set of arguments for the absence of non-Western theories, exploring features such as the cultural, social, and structural variables of non-Western countries that differentiate the view of international relations. Then, by presenting non-Western readings of some key concepts such as war and conflict, government, sovereignty, and nationalism, it is argued that the search for a more appropriate conceptual tool for understanding world affairs entails the exclusion of other readings from international relations approaches. A new conceptual tool that has evolved to require distinct thinking about theories of international relations in decentralized contexts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theories of International Relations
  • Developing Countries
  • Critical Perspectives
آکاریا، آمیتاو و باری بوزان .(1389). نظریه‌های غیرغربی روابط بین‌الملل؛ دیدگاه‌هایی درباره آسیا و فراسوی آن. ترجمه علیرضا طیب، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
اسنایدر، جک. (1393). دین و نظریه روابط بین‌الملل، ترجمه سیدعبدالعلی قوام و رحمت حاجی‌مینه. تهران: نشر علم.
ایوب، محمد. (1381). «معضل امنیت ملی در جهان سوم»، ترجمه احمد محمودی، فصلنامه مطالعات راهبردی، 5 (16).
بوزان، باری و ریچارد لیتل. (1389). «تاریخ جهان و توسعه نظریه غیرغربی روابط بین‌الملل»، در آکاریا، آمیتاو و باری بوزان. نظریه‌های غیرغربی روابط بین‌الملل؛ دیدگاه‌هایی درباره آسیا و فراسوی آن. ترجمه علیرضا طیب. تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
بهارا، ناونیتا چادا. (1389). «انگارش دوباره روابط بین‌الملل در هند»، در آکاریا، آمیتاو و باری بوزان. نظریه‌های غیرغربی روابط بین‌الملل؛ دیدگاه‌هایی درباره آسیا و فراسوی آن. ترجمه علیرضا طیب. تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
تاجبخش، شهربانو. (1389). «نظریه روابط بین‌الملل و جهان‌نگرش اسلامی»، در آکاریا، آمیتاو و باری بوزان. نظریه‌های غیرغربی روابط بین‌الملل؛ دیدگاه‌هایی درباره آسیا و فراسوی آن. ترجمه علیرضا طیب. تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
جکسون، رابرت. (1383). «تکامل جامعه بین‌المللی»، در بیلیس، جان و استیو اسمیت. جهانی‌شدن سیاست: روابط بین‌الملل در عصر نوین. جلد اول. ترجمه ابوالقاسم راه‌چمنی و دیگران. تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
جکسون، رابرت و گئورک سورنسون. (1385). درآمدی بر روابط بین‌الملل. ترجمه مهدی ذاکریان و دیگران، تهران: نشر میزان.
سباستین، لونارد و ایرمن لانتی. (1389). «تصور رویکردهای اندونزیایی در قبال نظریه روابط بین‎‌الملل»، در آکاریا، آمیتاو و باری بوزان. نظریه‌های غیرغربی روابط بین‌الملل؛ دیدگاه‌هایی درباره آسیا و فراسوی آن. ترجمه علیرضا طیب. تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
قوام، عبدالعلی. (1394). سیاست‌شناسی. تهران: انتشارات سمت.
موران، دانیل. (1383). «نظریه استراتژیک و تاریخ جنگ»، در بیلیس، جان و دیگران. استراتژی در جهان معاصر؛ مقدمه‌ای بر مطالعات استراتژیک. ترجمه کابک خبیری. تهران: ابرار معاصر.
هالیدی. فرد. (1383). «ملی‌گرایی»، در بیلیس، جان و استیو اسمیت. جهانی‌شدن سیاست: روابط بین‌الملل در عصر نوین. جلد دوم. ترجمه ابوالقاسم راه‌چمنی و دیگران. تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
منابع انگلیسی
Acharya, A. (2009). Whose Ideas Matter: Agency and Power in Asian Regionalism. Ithaca: Cornell University Press.
-Appadurai, A. (1996). Modernity at Large: Cultural Dimensions of Globalization.Minneapolis MN: University of Minnesota Press.
Ashley, R. K. (1987). The Geopolitics of Geopolitical Space: Toward a Critical Social Theory of International Politics. Alternatives, 12 (4).
Chatterjee, P. (1993). The Nation and its Fragments, Colonial and Postcolonial Histories. Princeton: Princeton University Press.
Dirlik, A. (1994). The Postcolonial Aura: Third World Criticism in the Age of Global Capitalism. Critical Inquiry, 20 (2).
Harding, S. (1998). Is Science Multicultural? Postcolonialisms, Feminisms and Epistemologies. Bloomington: Indiana University Press.
Hoffman, S. (1997). An American Social Science: International Relations. Daedalus,106 (3).
Holsti, K. (1996). The State, War and the State of War. Cambridge: Cambridge University Press.
Krasner, S. D. (1999). Sovereignty: Organized Hypocrisy. Princeton NJ: Princeton University Press.
Luhmann, N. (1995). Social Systems. Stanford University Press.
Mbembe, A. (2002). African Modes of Self-Writing. Public Culture, 14 (1).
Osaghae, E. E. (2001).The Role and Function of Research in Divided Societies: The Case of Africa, in Researching Violently Divided Societies: Ethical and Methodological Issues, Smyth, M and G. Robinson (eds). London/Tokyo: Pluto Press/United Nations University Press.
Pandikattu, K. (2001). A Critical, Contextual and Creative Approach to Gandhi, in Gandhi: The Meaning of Mahatma for the Millennium, ed. Pandikattu, K. (eds). Washington DC: Council for Research in Values and Philosophy.
Rajaee, F. (1999). Paradigm Shifts in Muslim International Relations Discourse. Studies in Contemporary Islam,1.
Rosenau, J. N. (1993). Superpower Scholars: Sensitive, Submissive, or Self- Deceptive. Global Voices.
Shohat, E. (1992). Notes on the Post-Colonial. Social Text, 31/32.
Tickner, A. (2003). Seeing IR Differently: Notes from the Third World. Millennium-Journal of International Studies, 32.
Townley, C. (2002). Intellectual Property and Indigenous Knowledge. Philosophy and Public Policy Quarterly,22 (4).
Vásquez, J. A. (1998). The Power of Power Politics: From Classical Realism to Neotraditionalism. Cambridge: Cambridge University Press.
Waltz, K. (1979). Theory of International Politics. New York: McGraw-Hill.
Wæver, O. (1996). The Rise and fall of the Inter-Paradigm Debate, in International Relations Theory: Positivism and Beyond, eds. Smith. S, K. Booth and M. Zalewski. Cambridge: Cambridge University Press.
Williams, A. (1997). The Postcolonial flaneur and Other Fellow-Travellers: Conceits for a Narrative of Redemption. Third World Quarterly, 18 (5).
Xinning, S. (2000). Building International Relations Theory with Chinese Characteristics. Journal ofContemporary China, 10 (2.)
پژوهش های روابط بین الملل
دوره 6، شماره 22 - شماره پیاپی 1
اسفند 1395
صفحه 187-210