پژوهش های روابط بین الملل

خوانشی انتقادی از ابعاد سیاسی شده نظریه جامعه و جهانی‌شدن شبکه‌ای مانوئل کاستلز

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

 اصولاً ماهیت پویای سرمایه‌داری همواره منجر به تغییرات مستمری می‌شود. اما آنچه که در دو سه دهه اخیر اتفاق افتاده است، مهم‌تر از آن هستند که بتوان آنها را صرفاً نتیجه پویایی شیوه تولید سرمایه‌دارانه دانست. ضمن آنکه هر گونه توصیف یا نظریه‌پردازی درباره این فرایندها در بستری جدا از بستر سرمایه‌دارانه و با نادیده گرفتن روابط اجتماعی سرمایه‌دارانه، تبیین درستی را به دنبال نخواهد داشت. به نظر می‌رسد مانوئل کاستلز با در نظرداشتن و کاربست این موارد توانسته است یک توصیف و تبیین مناسبی از تغییرات تکنولوژیکی جهان معاصر و آثار آن بر جامعه، اقتصاد، فرهنگ، سیاست و نهاد دولت-ملت ارائه دهد. فرضیه بنیادی وی این است که اطلاعات‌گرایی به عنوان یک پارادایم مسلط در جوامع امروزی، به یک ریخت‌شناسی و ساختار اجتماعی جدیدی منجر شده و در نتیجه جامعه جدیدی ظهور یافته است: جامعه شبکه‌ای. به بیان کاستلز در جامعه و جهان معاصر، همه جا می‌توان حضور شبکه‌ها را مشاهده کرد. این نوشتار ضمن معرفی دو مفهوم بنیادین جامعه و جهانی‌شدن شبکه‌ای در اندیشه های کاستلز، در تلاش است تا به بررسی ابعاد سیاسی شده تحلیل وی از جامعه و جهانی‌شدن شبکه‌ای بپردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Reading of the Politicized Dimensions of Manuel Castells's Theory of Society and Network Globalization

نویسندگان [English]

  • Hossein Zahmatkesh 1
  • Hossein Suranari 2
  • Ahmad Sattarzadeh 3

1 Assistant Professor, Department of Regional Studies, University of Tehran

2 PhD student in Regional Studies, University of Tehran

3 Master of International Relations, Allameh Tabatabai University

چکیده [English]

In principle, the dynamic nature of capitalism always leads to permanent changes. But what has happened in the last two or three decades is more important than simply being the result of the dynamics of capitalist mode of production. While any description or theorizing about these processes in a context apart from the capitalist context and ignoring capitalist social relations will not give a proper explanation. By considering and applying these facts, Manuel Castells seems to have been able to provide a good description and explanation of the technological changes of the contemporary world and its effects on society, economics, culture, politics, and the institution of the nation-state. His fundamental hypothesis is that informationism, as a dominant paradigm in today's societies, has led to a new morphology and social structure, resulting in a new society: network society. According to Castells in contemporary society and the world, the presence of networks can be seen everywhere. While introducing two fundamental concepts of society and network globalization in Castells' thoughts, this paper attempts to examine the politicized dimensions of his analysis of society and network globalization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Network Society
  • network globalization
  • network economy
  • network state
  • Network Logic
بشیریه، حسین. (1386). آموزش دانش سیاسی (مبانی علم سیاست نظری و تأسیسی). چاپ هشتم. تهران: مؤسسه نگاه معاصر.

دوورژه، موریس. (1385). اصول علم سیاست. ترجمه ابوالفضل قاضی. چاپ هشتم. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.

رجایی، مصطفی. (1381)، «نظریه سیاسی، فلسفه سیاسی، ایدئولوژی سیاسی». ترجمه: احمدرضا طاهری‌پور، مجله علوم سیاسی، 18.

قوام، سیدعبدالعلی. (1391). سیاست‌شناسی: مبانی علم سیاست. تهران: سمت.

کاستلز، مانوئل. (1380). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (ظهور جامعه شبکه‌ای). ترجمه احد علیقلیان و افشین خاکباز. جلد 1. تهران: انتشارات طرح نو.

................. .(1380). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (پایان هزاره). ترجمه احد علیقلیان و افشین خاکباز. جلد 3. تهران: انتشارات طرح نو.

مارش، دیوید و استوکر، جری. (1384). روش و نظریه در علوم سیاسی. ترجمه امیرمحمد حاجی‌یوسفی. چاپ دوم. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.

ب. انگلیسی

Castells, M. (2005). The Network Society: From Knowledge to Policy, in: M. Castells, and G. Cardoso (2005). The Network Society from Knowledge to Policy, Washington DC: J. Hopkins, Centre for Transatlantic Relations.

…………. . (1999). Information Technology, Globalization and Social Development. United Nations Research Institute for Social Development, Discussion Paper, 114.

………….. . (2000a). Toward a Sociology of the Network Society. Contemporary Sociology, 29 (5).
………… . (2000b). The Rise of the Network Society, in: The Informational Age, Economy, Society and Culture, 1 (2), ed, Oxford: Blackwell.
…………. . (2009). Communication Power. Oxford, New York: Oxford University Press.
Castells, M. & Haraway, D. (2007). Cyber Culture Theorists, London & New York: Routledge.

Castells, M. (2011). A Network Theory of Power. Available at: http://ascnetworksnetwork.org/wp-content/uploads/2010/02/IJoC-Network-Theory-2011-Castells, (accessed on 2013, October 24).

Calabrese, A. (1999). The Information Age According to Manuel Castells. Available at: http://spot.colorado.edu/~calabres /Castells%20Review, (accessed on 2014, November 7).
Fuchs, Ch. (2008). Internet and Society: Social Theory in the Information Age. NewYork: Routledge.
Glass, G. (2005). Manuel Castells’s Network Society. Available at: http://www.geof.net/research/2005/castells-network-society, (accessed on 2014, October 24).

Gerloff, K. (2006). Access to Knowledge in a Network Society. Master’s Thesis

Universität Lüneburg.

Robinson, W. (2007). Theories of Globalization, Available at: http://kisi.deu.edu.tr/timucin.yalcinkaya/Theories%20of%20Globalization, (accessed on 2014, November 17).

Juhasz, L. (2008). The Information Strategy of the European Union, in R. Pinter (ed). Information Society from Theory to Political Practice. Gondolat-UjMandatum, Budapest.

Kiely, R. (2005). The Clash of Globalizatios: Neo-Liberalism, The Third Way and Anti-Globalization. Netherlands: BRILL Press.

Molnar. S, Kollanyi, B and Szekely, I. (2008). Social Networks and the Network Society, in R. Pinter (ed). Information Society from Theory to Political Practice. Gondolat-UjMandatum, Budapest.

Peltola, J. (2006). The Place of Politics in Manuel Castell’s Network Society. Available at: http://www.edemocracy.uta.fi/eng/haefile.php?f=115, (accessed on 2014, November 16).

Plage, S. (2008-2009). Mass Communication, Information Technology and Social Exclusion in Contemporary Society. Available at: https://www.essex.ac.uk/sociology/documents/pdf/graduate_journal/2008_2009/plage%205. (accessed on 2014, November 16).
R. W and J. R, Anderson. (2000). Manuel Castells and the Decline of Twentieth -Century Sociology. The Quarterly Journal of Austrian Economics, 3 (4).

Stalder, F. (2009). The Network Paradigm: Social Formations in the Age of Information. Available at: http://www.indiana.edu/~tisj/readers/full-text/14-4%20Stalder.html, (accessed on 2014, November 9).
Vatanen, M. (2014). Identity, Structure and Idelogy-Manuel Castell’s Contribution to Identity Policy Discussion. Available at: http://www.persons.org.uk/ati/diversity/multiculturalism/mcb1/Valtanen%20paper, (accessed on 2014, December 19).

Van Dijk, J. A.G.M. (2007), The One-dimensional Network Society of

Manuel Castells. Available at: http://www.thechronicle.demon.co.uk/archive/castells.htm, (accessed on 2015, January 12).

Webster, F. (1995). Theories of Information Society. London: Routledge.
Walaszek, E. (2010). The Concept of Network Society in the policy of European Union, Acta Universit A Tis Lodziensis. Folia OECONOMICA, (242).

پژوهش های روابط بین الملل

دوره 6، شماره 20 - شماره پیاپی 1
تابستان 1395
صفحه 255-284