پژوهش های روابط بین الملل

بررسی عوامل شکل گیری، تحول و جایگاه اوپک وتاثیرآن در اقتصاد جهانی در دهه کنونی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم ‏

2 استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم‎ ‎

3 استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم ‏‎ ‎‏ ‏

چکیده

انرژی به عنوان پاشنه آشیل بسیاری از روندهای جهانی بوده و نفت نقش خون تمدن و صنعت در قلب اقتصاد جهانی را دارد. برای سیاست‌گذاری بر این ماده استراتژیک، اوپک به عنوان یک سازمان بین‌المللی تخصصی فرامنطقه‌ای، توسط پنج عضو موسس ایران، عراق، عربستان سعودی، کویت و ونزوئلا در کنفرانس 10 تا 14سپتامبر سال 1960 در بغداد تشکیل شد. این سازمان تنها با داشتن کمتر از 5 درصد جمعیت جهان و دارا بودن 89/81 درصد از ذخایر اثبات شده نفت خام و حدود 40 درصد از سهم تولید نفت خام جهانی در تضمین امنیت عرضه پایدار انرژی در اقتصاد جهانی نقش آفرین بوده است. عملکرد اوپک از زمان تاسیس تاکنون از فراز و نشیب هایی برخوردار بوده است. حال سوال اصلی این است که اوپک چه جایگاهی در اقتصاد جهانی در دهه کنونی دارد. فرض بر این است که این سازمان با عبوراز دوره های فراز و نشیب ، در سن 58 ساله خود  دچار نزول جایگاه در اقتصاد جهانی شده است. هدف این پژوهش بررسی عوامل شکل گیری ، تحول اوپک و شناخت بیشتر جایگاه این سازمان در اقتصاد جهانی در دهه کنونی است . طرح الگوی تعامل سازنده هوشمند برای ارتقائ انسجام درون سازمانی و جایگاه آن در اقتصاد جهانی یکی از ابتکارات این پژوهش است. برای گردآوری داده ها از روش اسنادی- کتابخانه ای و برای تحلیل موضوع از نظریه رئالیسم در اقتصاد سیاسی بین‌الملل رابرت گیلپین بهره برده،روش تحقیق ما در این مقاله توصیفی - تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Factors Shaping, Transforming and Positioning of OPEC in The Global ‎Economy ‎

نویسندگان [English]

  • Etemad Baghesri 1
  • Maghsod Ranjbar 2
  • Mehdi Javedani Moghadam 3

1 Ph.D. Student of International Relations, Islamic Azad University, Qom Branch ‎

2 Assistant Professor and Faculty Member of Islamic Azad University, Qom Branch‎

3 ‎ Assistant Professor and Faculty Member of Islamic Azad University, Qom Branch‎

چکیده [English]

Energy is the Achilles heel of many global trends, and oil is the role of the blood of civilization and industry at the heart of the global economy.To policy on this strategic matter, OPEC, as a transnational specialized international organization, was founded by five founding members: Iran, Iraq, Saudi Arabia, Kuwait and Venezuela at the 10th-14th September 1960 conference in Baghdad. This organization only having less than 5% of the world's population owns 81.89% of proven crude oil reserves and a share of about 40%   global crude oil production has contributed to ensuring the security of energy supply in the global economy. OPEC's performance has been on the ups and downs since its inception. OPEC performance has been up and down since its inception. The main question now is: What is the position of OPEC in the global economy in the current decade? Now assumption It's over That's it This  organization, having passed its ups and downs, has fallen in the global economy at its 58th birthday. The purpose of this study was to investigate the formation, transformation and recognition of OPEC's position in the world economy in the current decade. Pattern interaction manufacturer  smart to enhance inter-organizational coherence  goodness  Its position in the global economy is one of the initiatives of this research. We have use the document-library method to collect data and  the theory of realism in international political economy, Robert Gilpin, to analyze the subject. , Our research method in this article is descriptive-analytic.

کلیدواژه‌ها [English]

  • OPEC
  • Global Economy
  • Islamic Republic of Iran
  • Saudi Arabia
  • Persian Gulf
باقری، اعتماد. (1384). «بررسی تأثیر تعامل اعضای اوپک بربازار جهانی نفت وانرژی (1376-84)»، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روابط بین الملل.
باقری، اعتماد. (1397). «تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای انرژی و تأثیر آن بر نقش‌آفرینی اوپک در بازار جهانی انرژی طی سال‌های 2006 تا 2016،» دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، پایان‌نامه دکتری روابط بین الملل
برکشلی، فریدون. (1395). الف، انرژی و امنیت (سیاست‌های انرژی ایالات متحده آمریکا)، تهران: قومس.
برکشلی، ف. (1376). ب، اوپک و بحران‌های نفتی، تهران: نشر نخستین.
بیک علیزاده، ب. (1385). عربستان سعودی، تهران: موسسه مطالعات انرژی
تانزر، م. (1362). بحران انرژی، ترجمه محمود ریاضی، تهران: امیرکبیر.
جکسون، ر. و دیگران. (1383). درآمدی بر روابط بین‌الملل، ترجمه مهدی ذاکریان و احمد تقی‌زاده و حسن سعید کلاهی، تهران: میزان.
جی هنسن، شرلی. لانگلویس، پیر و برتولدی، پائولو (1392). شرکت‌های خدمات انرژی در سراسر جهان (درس‌هایی از 49 کشور جهان)، ترجمه سید غلامحسین حسن تاش و علی ابوالقاسمی، تهران: انتشارات موسسه مطالعات بین المللی انرژی
رئیس طوسی، ر. (1363). نفت و بحران انرژی، تهران: کیهان.
گیلپین، ر. و جین، گ.(1387). اقتصاد سیاسی جهانی: درک نظم اقتصادی بین‌المللی،ترجمه هادی خوش‌نویس، تهران: فخرکیا.
نصری، ق. (1380). نفت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مسرت، م. (1397). نفت و هژمونیسم امریکا؛ انتقال سیستم انرژی فسیلی به انرژی تجدیدپذیر، تهران: نشر نی.
مصلی نژاد، ع. (1393). اقتصاد سیاسی بین الملل، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
میرترابی، سعید. (1393). درآمدی بر اقتصاد سیاسی نفت و مسائل نفت ایران، تهران: انتشارات قومس.
یانگز، ریچارد (1394). امنیت انرزی؛ چالش جدید سیاست خارجی اروپا، ترجمه پرویز امامزاده فرد، تهران: انتشارات بیتا طهرانیان.
مقالات
بیک علیزاده، ب. (1389). «طلوع پنجاه سالگی اوپک»، اقتصاد انرژی، شماره 137.
حسینی، م. (1388). «نظام بین الملل پس از جنگ سرد و آمریکا»، مجله روابط خارجی، شماره 3.
جمشیدی رودباری، م.(1387). «بررسی علل تطابق نیافتن مدل‌های اقتصادی رفتار اوپک در بلندمدت از دیدگاه تحولات بازار نفت و ویژگیهای این سازمان»، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال شانزدهم، شماره 47.
عباسپور، م.و دیگران. (1376). «نقش بخش انرژی در توسعه اقتصادی کشور»، نشریه وزارت امور اقتصادی و دارایی، شماره 23، بهار.
کاتزنشتاین، پ. و دیگران. (1384). «اقتصاد سیاسی بین‌الملل و مطالعه سیاست جهانی»، ترجمه سیروس فیضی، مجله اقتصاد سیاسی، ش 9، بهار.
شکاری، م. (1389). «تحلیل و بررسی جایگاه سازمان اوپک طی سال‌های آینده بر بازار نفت»، مجله اقتصادی (دوماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی). دوره ۱۰، شماره ۹ و ۱۰.
 
Arezki&O. (2017). "Oil Prices and the Global Economy", International Monetary Fund, WP/17/15.
Cock, A. (2002). saddam Hessein: An American obsession, London: verso.
Conraria, L. &AguiarY. (2011). "OPEC’s Oil Exporting Strategy and Macroeconomic (In)Stability", Research Division Federal Reserve Bank of St. Louis Working Paper Series, Working Paper 2011-013A http://research.stlouisfed.org/wp/2011/2011-013.pdf
Chatzky. Andrew. (2019). OPEC in a Changing World.Available at https://www.cfr.org/backgrounder/opec-changing-world:
Khusanjanova, J. (2011). "OPEC’s Benefit for the Member Countries", Research in World Economy, Vol. 2, No. 1.
Obstfeld, M. (2016). “Oil Prices and the Global Economy: It’s Complicated,” iMFdirect (short version) and VoxEU (long version).
Samuel J. Okullo (2016). “Imperfect cartelization in OPEC”, Energy Economics,Vol. 60, November 2016, Pp: 333-344
https://www.e-education.psu.edu/eme801/node/455
BP Statistical Review of World Energy 2018
OPEC bulletin. (2014). OPEC hosts JODI Technical and Inter-Secretariat Meeting, OPEC bulletin 11–12/14.Available at
 
پژوهش های روابط بین الملل
دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 28
شهریور 1397
صفحه 123-148