هویت و ساختار سیاسی درآسیای مرکزی با تاکید بر تاجیکستان ‏

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

2 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

3 استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

منطقه آسیای مرکزی را باید از نظر ژئوپلتیک یک خرده نظام بین المللی محسوب نمود و آن را به صورت یک کلیت واحد در نظر گرفت. هر چه زمان بیشتر می­گذرد یکپارچگی هویت آسیای مرکزی و پیوستگی تحولات آن با همدیگر بیشتر روشن می­گردد. رویکرد منطقه­ای و کسب هویت یکپارچه از الزامات موفقیت سیاست های هر یک از کشورهای منطقه برای پیشرفت و توسعه محسوب می شود، چرا که ماهیت بسیاری از تحولات موجود در هر­یک از این کشورها ماهیت فراملی داشته و سطح منطقه را پوشش می­دهد. در این مقاله تلاش شد تا با در نظر گرفتن یک ایدئولوژی سیاسی- اسلامی به این سوال پاسخ داده شود که هویت وساختار سیاسی آسیای مرکزی از جمله تاجیکستان چیست؟ روش پژوهش تحلیلی- تبیینی بوده و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و نظری، به شناسایی و تحلیل منطقی اجزاء مساله خواهد پرداخت. در نهایت چنین نتیجه گیری شد که در تحلیل وضعیت سیاسی جمهوری­های آسیای مرکزی آنچه بیش از همه باید به آن توجه نمود، پرهیز کردن از یکسان انگاری سیر تحولات در این کشورها و تحلیل بر اساس یک الگوی ثابت است. مولفه­های تاثیرگذار بر هویت وساختار سیاسی آسیای مرکزی از جمله تاجیکستان تمامی عوامل و جریان­های داخلی اعم از سیاسی، اقتصادی، امنیتی، جغرافیایی را شامل شده است. سیاست خارجی تاجیکستان در خلاء شکل نخواهد گرفت، بلکه معلول بستر، بافت و شرایط فرهنگی، اجتماعی، جغرافیایی و اقتصادی خاص این کشور است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

.Identity and political structure in Central Asia with an emphasis on Tajikistan

نویسندگان [English]

  • Fereshteh Nasrollahi 1
  • Habibollah Abolhassan Shirazi 2
  • Ahmad Bakhshayesh Ardestani 3

1 PhD student, Department of Political Science, Islamic Azad University, Central Tehran Branch

2 Associate Professor, Department of Political Science, Islamic Azad University, Central Tehran Branch

3 Professor of Political Science, Islamic Azad University, Central Tehran Branch

چکیده [English]

The Central Asian region must be considered geopolitically an international sub-system and considered as a single entity. As time goes on, the integrity of Central Asian identity and the continuity of its developments become clearer. The regional approach and the acquisition of an integrated identity are among the requirements for the success of the policies of each of the countries in the region for progress and development, because the nature of many developments in each of these countries is transnational in nature and covers the region. In this article, an attempt has been made to answer the question of what is the identity and political structure of Central Asia, including Tajikistan, by considering a political-Islamic ideology? The research method is analytical-explanatory and by using library and theoretical resources, it will identify and analyze the logical components of the problem. Finally, it was concluded that in analyzing the political situation of the Central Asian republics, what needs to be considered the most is to avoid the monopolization of developments in these countries and to analyze them on the basis of a fixed model. The components influencing the identity and political structure of Central Asia, including Tajikistan, include all internal factors and currents, including political, economic, security, and geographical. Tajikistan's foreign policy will not be shaped by a vacuum, but by the context, context, and specific cultural, social, geographical, and economic conditions of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identity
  • Political structure
  • central Asia
  • Tajikistan
ابوالحسن شیرازی، حبیب‌الله و محمدرضا مجیدی. (1382). سیاست و حکومت در آسیای مرکزی، تهران: نشر قومی.
ابوالحسن شیرازی، حبیب‌الله. (1397). «روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان، بسترهای همگرایی و زمینه‌های واگرایی»، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، سال یازدهم، شماره، 42.
بهشتی‌پور، حسن. (1398). ایران و تاجیکستان آغاز دور جدید تحول در مناسبات دوستانه، ایراس، قابل دسترسی در: http://www.iras.ir
جمشیدی، محمد، الهی دهقی، الهه. (1393). «ارائه الگوی تحلیلی محیط راهبردی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ مطالعه موردی منطقه آسیای مرکزی»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 86.
رئیسی، بهروز. (1395). «ارتباطات میان فرهنگی در روابط ایران و تاجیکستان (با تاکید بر نظریه سازه انگاری)»، فصلنامه علوم خبری، سال چهارم، شماره 17.
زرگر؛ افشین، صیاد، سینا. (1395). «اهمیت اوراسیای مرکزی در رقابت‌های ژئوپلتیکی بین قدرت‌های بزرگ»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، دوره 12، شماره 36، صص 196-169.
عطری سنگری، زهرا. (1393). سیر تحولات سیاسی اقتصادی فرهنگی آسیای مرکزی پس از فروپاشی شوروی، فرهنگ اسلامی، قابل درسترسی در https://farhangeeslami.com
فلاحی، احسان، بصیری، محمد علی. (1396). «بررسی ریشه‌های داخلی نواقتدارگرایی در آسیای مرکزی در چارچوب الگوی نئوپاتریمونیالیستی»، دوفصلنامه جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، دوره 5، شماره 2.
کولائی، الهه. (1389). سیاست و حکومت در اوراسیای مرکزی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
کرمی،­­ جهانگیر،­ کریمیان،­ علیرضا. (1396). «ایران وآسیای مرکزی روندهای منطقه‌ای و چشم‌اندازآینده»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره ششم، شماره سوم.
کولایی، الهه، کوزه‌گر کالجی، ولی. (1398). «دلایل و زمینه‌های غیرامنیتی‌سازی در آسیای مرکزی»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 106.
کوزه‌گر کالجی، ولی. (1394). ایران، روسیه و چین در آسیای مرکزی (تعامل و تقابل با سیاست خارجی آمریکا)، تهران: اداره نشر وزارت امور خارجه.
مؤمنی، مجیدرضا، مؤدب، بهرنگ. ­(1398). ظرفیت‌ها و مؤلفه‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان، همایش پیوندهای فکری و فرهنگی ایران با آسیای مرکزی و قفقاز، مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی دانشگاه تهران.
محمودی،­ مرتضی، لطیف، جوری. (1394). «نقش دین اسلام در روابط بین ایران و ملت‌های آسیای مرکزی»، فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، دوره 8، شماره 29.
محمودی، مرتضی (1392). «تعاملات اقتصادی تاجیکستان و ایران و دورنمای آینده روابط دو کشور در دهه‌های اخیر»، پژوهشنامه روابط بین الملل (مطالعات روابط بین الملل)، دوره 6, شماره 24، صص 87-61.
نوری، علیرضا. (1395). روسیه شناسی، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
Anderson, Jason. (2014). “Getting Religion in Central Asia”. Available.at:http://foreignpolicyblogs.com/getting-religion-incentral-asia-part-2-national-debates/
McGlichey,Ericm, Revolutions and Religion in Central Asia –PONARSPolicy Memo 364, Center for Strategic and International Studies, accessed on: 1390/4/28.
Peyrouse, Sebastien (2014). Iran’s Growing Role in Central Asia? Geopolitical, Economic and Political Profit and Loss Account, in:http://studies.aljazeera.net/en/dossiers.
Rumer, Eugene, Richard Sokolsky and Paul Stronski. (2016). U.S Policy Towards Central Asia, Carnegie Endowment for International Peace in: http://carnegieendowment.org/
Ramani, Samuel. (2016). Has Iran Finally Found a Security Partner in Central Asia? The Diplomat, http://thediplomat.com/2016/05/has-iran-finally-found-a-securitypartner-in-central-asia.
Weitz, Richard. (2015). Monday, 19 October, Iran's empowerment in Central Asia and the South Caucasus, in:http://cacianalyst.org/
Zhambekov, Nurzhan. (2015). Central Asian Union and the Obstacles to Integration in Central Asia, 07 January 2015, The Central Asia- Caucasus Analyst in: http://www.cacianalyst.org.