پژوهش های روابط بین الملل

معافیت منطقه آزاد چابهار از تحریم‌های ایالات‌متحده: ابعاد، امکانها و محدودیت‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشکده مطالعات زیرساختی و جنوب غرب آسیا

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

مقاله حاضر، آثار معافیت بندر چابهار از تحریم‌های اعمالی ایالات‌متحده علیه ایران پس از خروج این کشور از برجام را موردبررسی قرار می‌دهد. براین مبنا، پرسش کلیدی مقاله حاضر، عبارت از این است که معافیت چابهار از تحریم‌های یک‌جانبه ایالات‌متحده، چه تأثیراتی بر توسعه این منطقه و نقش آن در دیپلماسی اقتصادی و مبادلات تجاری ایران بر جای گذارده است؟ فرضیه‌ای که در پاسخ به این پرسش طراحی‌شده، عبارت از این است که با توجه به نظام پیچیده و درهم‌تنیده تحریم‌های ایالات‌متحده، دشواری‌های فراوان اقتصاد ایران در تعامل با زنجیره‌های کالایی، اطلاعاتی و مالی اقتصاد جهانی، دورافتادگی چابهار از کانون‌های اصلی اقتصاد ایران و همچنین افزایش ریسک حضور و سرمایه‌گذاری شرکت‌های بین‌المللی در ایران، آثار معافیت منطقه آزاد چابهار بر توسعه اقتصادی آن و افزایش نقش چابهار در اقتصاد ملی بسیار ناچیز بوده است. این پژوهش با بهره‌گیری از روش‌های پژوهش کمی و کتابخانه‌ای انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که علیرغم تبلیغات وسیعی که در مورد تأثیرات معافیت اعطایی صورت گرفته است، نه‌تنها منتج به توسعه این منطقه و ارتقای نقش آن در اقتصاد ملی ایران نشده است؛ بلکه برعکس، تحریم‌ها باعث شده روند توسعه طبیعی منطقه که پس از اجرایی شدن برجام با توافق سه‌جانبه ایران، هند و افغانستان آغازی دوباره یافته بود، با مشکلات اساسی مواجه گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Chabahar Free Zone Exemption from US Sanctions: Dimensions, Opportunities, and Limitations

نویسندگان [English]

  • Zahra Tohidi 1
  • seyed Ali Tabatabaee Panah 2

1 پژوهشگر

2 استادیار

چکیده [English]

This t article examines the effects of the Chabahar Port exemption from US sanctions on Iran after leaving Joint Comprehensive Plan of Action. Therefore, the key question in this article is: what impacts the Chabahar exemption from unilateral US sanctions have on the development of this region and its role in Iran's economic diplomacy and trade? The hypothesis is that: given the complex and intertwined system of US sanctions, the Iranian economy facing many difficulties interacting with the global economy supply chain on commodity, information and financial exchanges. Chabahar's distance from the main centers of Iran's economy and increased risk of the presence and investment of international corporations in Iran, the impact of this region's exemption on its economic development and Chabahar's increasing role in the national economy have been negligible. This study was carried out using qualitative research methods. The sanctions have caused major problems in the region's natural development process, which had been restarted following the implementation of the trilateral agreement among Iran, India and Afghanistan

کلیدواژه‌ها [English]

  • International Relations
  • Sanctions
  • Iran
  • Chabahar
  • Exemption
ارجمند، محمد. (1389). بررسی تحریم اقتصادی آمریکا بر عملکرد اقتصادی-سیاسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات معاونت پژوهش دانشکده فارابی.
اعتمادآنلاین (11/6/1398). «سرمایه‌گذاری در چابهار 14 برابر شد»، فرینا: https://b2n.ir/352466
آقایی، مجید؛ رضاقلی‌زاده، مهدیه و محمدرضایی، مجید. (١٣٩٧). «بررسی تأثیر تحریمهای اقتصادی و تجاری بر روابط تجاری ایران و کشورهای شریک عمدة تجاری»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 8(شماره 28)، صص ٦٨-٤٩.
انصاریان، مجتبی و برخورداری، سجاد. (1393). تأثیر تحریمهای تحمیلی بر ایران از منظر دکترین امنیت انسانی، تهران: موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
ایسنا (11/6/1398). «سرمایه‌گذاری در چابهار ۱۴ برابر شد»، تهران: https://b2n.ir/150866
  BIBLIOGRAPHY  نیکوگفتارصفا، حمیدرضا و ردادی، علی. (1394). «تحلیل راهبردی تحریمهای تحمیلی بر جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال هجدهم(66)، صص 96-75.
اژدری، سرور و حسین‌زاده، مجتبی. (۱۳۹۲). «بررسی تحریم اقتصادی ایران با نگاهی به تجارت خارجی»، کنفرانس بین‌المللی اقتصاد در شرایط تحریم، بابلسر: شرکت پژوهشی طرود شمال:  https://b2n.ir/791485
 پورعلی، وحید. (۱۳۹۲). «بررسی هزینه‌های اقتصادی تحریم بر امنیت اقتصادی»، کنفرانس بین‌المللی اقتصاد در شرایط تحریم، بابلسر: شرکت پژوهشی طرود شمال: https://b2n.ir/91609
دنیای اقتصاد. (1/21/1398). اعلام آمار تجارت خارجی کشور در سال ۹۷، از: https://b2n.ir/873859
روزنامه 8 صبح. (16/4/1397). «توسعه بندر چابهار از تحریم‌های امریکا معاف شد». کابل: https://b2n.ir/350157
زهرانی، مصطفی. (١٣٧٦). «تحریم اقتصادی از نظر تا عمل»، مجله سیاست خارجی، سال یازدهم( شماره 1)، صص ٢٨-١٧.
زهرانی، مصطفی. (1376). نظریه‌های تحریم اقتصادی، تهران: موسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
زهرانی، مصطفی.(١٣٨٧). «مبانی نظری تحریم اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران: موانع و چالشهای نفت ایران»، بررسی مسائل اقتصاد انرژی، سال اول(شماره 2)، صص ٢٣-٤.
سمتی، هادی و هرمزی، شانی. (١٣٩٣). «تأثیر توافق ژنو بر تحریم‌های ایران»، روابط خارجی، ششم، صص ١٥١-١٢٧.
شریعتی‌نیا، محسن و توحیدی، زهرا. (1392). «ایران و مدل های تحریم: ممانعت از دسترسی به منابع»،راهبرد، سال بیست و دوم، شماره  68، صص 104-85.
شهاب‌الدینی، مهدی و صفارزاده، غلامرضا. (۱۳۹۲). «اثرات تحریم اقتصادی بر اقتصاد و سیستم مالی ایران»، کنفرانس بین‌المللی اقتصاد در شرایط تحریم، بابلسر: شرکت پژوهشی طرود شمال،  https://b2n.ir/280448
عبادی‌مهر، سید محمود. (١٣٨٧). تحریم‌های مالی هدفمند، دستورالعملی برای طراحی و اجرا، تهران: موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
فروزنده، کاظم. (١٣٧٨). «توسعه زیربناهای حمل و نقل ضامن تقلیل مصرف انرژی»، پنجمین همایش حمل و نقل ریلی.
گرشاسبی، علیرضا ویوسفی دیندارلو، مجتبی. (1395). «بررسی اثرات تحریم بین المللی بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران»، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، پاییز 95(شماره 25)، صص ١٨٢-١٢٩.
منطقه آزاد چابهار. (29/9/1396). «افزایش شرکتهای ثبت شده در چابهار»، فرینا: https://plink.ir/Uf3Jm
موسسه پژوهش‌های بازرگانی. (1395). «نبض تجارت خارجی در ۱۰ سال اخیر»، دنیای اقتصاد: https://b2n.ir/831483
موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد. (١٣٨٧)، بررسی روند تحریم‌های فراتر از قطعنامه‌های سازمان ملل علیه ایران، تهران: موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
منطقه آزاد چابهار. (9/4/1398). نقش‌پذیری منطقه آزاد چابهار در توسعه کلان اقتصاد کشور، فرینا: https://b2n.ir/639601
نیکوگفتارصفا، حمیدرضا و ردادی، علی. (1394). «تحلیل راهبردی تحریم‌های تحمیلی بر جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال هجدهم(66)، صص 96-75.
سجادپور، کاظم و وکیلی، فرهاد. (١٣٩٤). «رژیم تحریم‌های بین‌المللی: بنیان‌ها، فرایندهای تصمیم‌ساز، نهادهای مجری و سنجش کارایی»، فصلنامه روابط خارجی، شمارههفتم، صص ٦٤-٣٩.
Abedi, S. (2019)." Chabahar and exemption from US sanctions", The Economic Times, Retrieved 25 February 2019, from: https://b2n.ir/240097.
Alexander, K. S. (2009). Economic Sanctions, London: Palgrave Macmillan.
Amirthan, S. (2017). "What are India, Iran, and Afghanistan’s Benefits from the Chabahar Port Agreement?", Strategic Analysis , 41(1), 87-93.
Ayres, A. (2018). "Five Questions With C. Christine Fair on India, Afghanistan, and Iran", council on foreign relations, Retrieved June 28, 2018, from: https://b2n.ir/170610.
Baldwin, D. A. (1999/2000). "The Sanctions Debate and the Logic of Choice", International Security, 24, 80-107.
Bhonsle, R. K. (2016). "Chabahar Trilateral AgreementSecuring Strategic Linkages ", Security Trends South Asia, New Delhi: Retrieved Jun 2, 2016, from: https://b2n.ir/245823.
Charon, A. (2011). UN Sanctions and Conflict, Responding to Pease and Security Threats, London: Routledge.
Cheema, S. A. (2010)." India-Iran Relations: Progress, Challenges and Prospects", India Quarterly, 66(4).
Department of Economic Affairs (2019), "Investment Division".
Doxey, M. (1990) "Evolution and Adaptation in the Modern Commonwealth", International Journal, 45(4), 889-912.
Galtung, J. (1967). "On the Effects of International Economic", World Politics, 19(3), 378-416.
Gogna, S. (2019). "Assessing India’s Engagements in the INSTC and Analysing its Implications on India’s Commercial and Strategic Interests", Strategic Analysis, 43(1), 1-12.
hellenic and international shiping. (2019). "Navigating the Recent U.S. Sanctions on COSCO (Dalian) and Other Chinese Companies", hellenic shipping news, Retrieved 11 10, 2019, from: https://b2n.ir/348645.
Kapoor, S. (2018). "Chabahar: Why US shielded India’s interests", The Hindu Business Line, Retrieved 26 November, from: https://b2n.ir/358509.
Lindsay, J. M. (1986). "Trade Sanctions As Policy Instruments: A Re-Examination", International Studies Quarterly, 30(2), 153-173.
Malloy, M. P. (1990). Economic Sanctions and U.S. Trade, Little Brown & Co Law & Business.
Masters, J. (2019). "What Are Economic Sanctions?', Council on Foreign Relations, Retrieved August 12, 2019, from: https://b2n.ir/419377.
Mehra, J. (2018). "Chabahar: Understanding India’s Rise", University of Oxford , 1-70.
Mitra, R. (2019). "India’s Persian desire – analysing India’s maritime trade strategy vis-à-vis the Port of Chabahar", Maritime Affairs, 15(1), 41-50.
Mohan, G. (2019). "India committed to Chabahar port despite Budget slash from Rs 150 crore to Rs 45 crore", Diplomats, New Delhi, Retrieved July 9, 2019, from: https://b2n.ir/401391.
Moller – Maersk. (2019). "About A.P. Moller - Maersk", Retrieved from: https://b2n.ir/525487.
Nephew, R. (2018). The Art of Sanctions A View from the Field, New York: columbia university press.
Nincic & Wallensteen, M. P. (1983). Dilemmas of economic coercion: sanctions in world politics, New York: Praeger.
Nossal, K. R. (1989). "International Sanctions as Internal Punishment", International Organizations, 43(2), 301-322.
Orkin, M. (1989). The Sactions aginst Aparthied, London: The Catholic Institute for International Relations.
Pietromarchi, V. (2018). US sanctions hit Iranian patients once again, Al-Monitor, Retrieved November 8, 2018, from: https://b2n.ir/217972.
Rogoff, K. (2015). "Economic sanctions have a long and chequered history", the guardian, Retrieved Jan 5, 2015, from: https://b2n.ir/968866.
SIDHU, W. P. (2016). "THE UNITED STATES, INDIA AND IRAN: MANAGING A DELICATE BALANCE", CENTER ON INTERNATIONAL COOPERATION, Retrieved February 2016, from: https://b2n.ir/787444.
SINGH, S. (2017). "India’s Chabahar Policy: Implications for China-Pakistan Cooperation", International Journal of Applied Social Science, 4( May & June ), 172-182.
The Hindu Business Line. (2018). "Shape of sanctions: on U.S. waiver on Chabahar port", The Hindu Business Line, Retrieved NOVEMBER 08, 2018, from: https://b2n.ir/136861.
The Times of India. (2019). "US gives 'narrow exemption' to India from sanctions on Chabahar", The Times of India, Retrieved December 19, 2019, from:  https://b2n.ir/185592.
The White House. (2019). "Remarks by President Trump on the Strategy in Afghanistan and South Asia", The White House. Retrieved July 30, 2019, from: https://b2n.ir/574105.
U.S. Department of State. (2019)." Press Availability With Indian External Affairs Minister Sushma Swaraj", United States Department of State, Retrieved July 19 19, 2019, from: https://b2n.ir/294253.
United States Department of State. (2019). "Senior State Department Official Previewing Secretary Pompeo's Travel to India",U.S. Department of State, Retrieved from: https://b2n.ir/425784.
US Department of State. (2019). "Secretary of State Michael R. Pompeo And Indian Foreign Minister Subrahmanyam Jaishankar", United States Department of State, Retrieved July 30, 2019, from: https://b2n.ir/330184.
US Department of State. (2019). "U.S Priorities in the South and Central Asia Region", U.S Department of State, Retrieved July 30, 2019, from: https://b2n.ir/129439.
U.S. DEPARTMENT OF THE TREASURY (2019), "Iran Sanctions", Retrieved from: https://b2n.ir/209639. 
Yoon, Y. (2017). ASSESSMENT OF THE EFFECTIVENESS OF ECONOMIC SANCTIONS: THE CASES OF IRAN, NORTH KOREA, MYANMAR, AND CUBA, Retrieved from: https://b2n.ir/689190.
 
پژوهش های روابط بین الملل
دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 33
آذر 1398
صفحه 85-110