پژوهش های روابط بین الملل

بررسی تطبیقی دادگاه عدل اسلامی با دادگاه های بین المللی و منطقه ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

2 استادیار، گروه حقوق، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

3 استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران.

10.22034/irr.2022.359888.2261

چکیده

اندیشه مقابله با اختلافات بین المللی که در پی ایجاد جامعه ی جهانی ماهیت یافته اند، موضوعی است که به صورت پیوسته ذهن و فعالیت کارشناسان و دانشمندان عرصه عدالت کیفری را در جهت تاسیس مرجع کیفری بین المللی معطوف به خود نموده است. در کنار این فعالیت ها، کشورها تمایل خود را به تاسیس مراجع قضایی جدید در درون ساختار سازمانهای بین المللی یا در درون مراکز قضایی دیگر، در جهت این که مورد به مورد در باب دعاوی، بر اساس قانونی که نسبت به آن دعاوی قابل اجراست تصمیم گیری کنند، نشان داده اند. سازمان همکاری اسلامی تنها نهادی است که بر پایه های مذهبی بنا شده که فراتر از تعهدات منطقه ایی و ایدئولوژیهای ملی می باشد و بطور بالقوه هر کشوری که در آن اسلام مذهب اکثریت جامعه است می تواند عضو این سازمان گردد. کشورهای اسلامی تشکیل دهنده این سازمان، شریعت اسلامی را در جهت گسترش و تقویت چهار چوب حقوق بین الملل برای حل و فصل اختلافات در نظر گرفته اند. ولین نشست اعضای این نهاد در پی مناقشه ایجاد شده در منطقه مسجد الاقصی در سال 1969 میلادی با هدف الزام کشورهای عضو به حل مساله فلسطین برگزار گردیده است. در طول سال های دهه هشتاد میلادی، در خلال گسترش جنگ بین کشورهای ایران و عراق(1988-1980) و کمی قبل از تهاجم عراق به کشور کویت تاسیس دیوان بین المللی دادگستری اسلامی به عنوان رکن قضایی سازمان پیشنهاد شده و مسئولیت حل مسالمت آمیز اختلافات بین دولت‌های عضو برای آن در نظر گرفته شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparative study of the Islamic Court of Justice with international and regional courts

نویسندگان [English]

  • Marmar Asadian 1
  • Seyed Basem Mavalizadeh 2
  • Seyed Hassan Hosseini 3

1 PhD student, Department of Criminal Law and Criminology, Khuzestan Science and Research Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.

2 Assistant Professor of Public Law, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.

3 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Ramhormoz Branch, Islamic Azad University, Ramhormoz, Iran.

چکیده [English]

The idea of ​​dealing with international disputes that have arisen after the creation of the world community is a subject that has continuously focused the minds and activities of experts and scientists in the field of criminal justice in order to establish an international criminal authority. In addition to these activities, countries show their desire to establish new judicial authorities within the structure of international organizations or within other judicial centers, in order to make a case-by-case decision regarding claims based on the law applicable to those claims. have shown. The Organization of Islamic Cooperation is the only organization based on religious foundations that goes beyond regional obligations and national ideologies, and potentially any country where Islam is the religion of the majority of society can become a member of this organization. The Islamic countries that make up this organization have considered Islamic Sharia in order to expand and strengthen the framework of international law to resolve disputes. The first meeting of the members of this body was held following the conflict created in the Al-Aqsa Mosque area in 1969 with the aim of forcing the member states to resolve the Palestinian issue. During the eighties, during the expansion of the war between Iran and Iraq (1980-1988) and shortly before Iraq's invasion of Kuwait, the establishment of the International Islamic Court of Justice was proposed as the judicial pillar of the organization and responsible for the peaceful resolution of disputes. It was considered for it between the member states.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Court of Justice
  • international courts
  • comparative study
  • Islamic countries
  • international disputes
برزنونی، محمدعلی (1384) اسلام، اصالت جنگ یا اصالت صلح،  دو فصلنامه حقوقی بین المللی، شماره 33، صص157-73..
بوزان، باری (1378) مردم، دولت ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
پور احمدی؛ حسین، مرادی؛ عبدالله(1390) مبانی اسلامی صلح پایدار در مقایسه تطبیقی با نظریات جریان اصلی در روابط بین الملل،  فصلنامه مطالعات صیانت از حقوق زنان، صص39-74.
پیری، حیدری(1397) رهیافت های مختلف حقوق و روابط بین الملل نسبت به مفهوم منافع ملی، مجله پژوهشهای حقوقی،  شماره 34، تابستان، صص184-161.
تری تریف و دیگران(1381) واقع گرایی و لیبرالیسم ترجمه علیرضا طیب، پژوهشکده مطالعات راهبردی
ثریایی آذر، حسین(1393)  نگاهی به روشهای حقوقی حل اختلافات بین المللی،  نشریه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، دوره 1، شماره 21، بهار و تابستان، صص50-23.
جاویدنیا،کیومرث(1389) جایگاه مفهوم امنیت دریایی در استراتژی آینده ناتو،  فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و چهارم، ویژه نامه ناتو.
جلالی، محمود(1398) نقش دادگاه بین المللی اسلامی در حمایت از حقوق شهروندی اسلامی،  فصلنامه حقوق پزشکی، ویژه نامه حقوق بشر و حقوق شهروندی، دوره 13، صص123-111.
داداندیش،پروین؛ کوزه گر کالجی، ولی(1389) بررسی انتقادی نظریه ی مجموعه ی امنیتی منطقه ای با استفاده از محیط امنیتی منطقه ی قفقاز جنوبی، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره 56، صص 107-73.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال(1389) اسلام و روابط بین الملل چارچوب های نظری، موضوعی، تحلیلی،  تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق.
رادمهر، ایرج(1384) سیر تحول در مفهوم امنیت ملّی»، فصلنامه علوم و فنون نظامی، سال دوم، شمار 4، زمستان، صص122-115.
سجادی، عبدالقیوم(1380) اصول سیاست خارجی در قرآن، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 15.
سجادی، عبدالقیوم(1385) «ماهیت انسان و روابط بین الملل، فصلنامه علوم سیاسی،دانشگاه باقر العلوم، شماره 22.
سلطان قیس، فرید، ظاهری، علیرضا، قاسمی، مجتبی. (1400). انگیزه‌های انعقاد معاهدات در نظام وستفالیایی بین المللی در پرتو اقتصاد سیاسی بین‌الملل. پژوهش های روابط بین الملل، 11(1), 161-188
صالحی، حمید(1394) مفهوم صلح در نظریه های روابط بین الملل غربی و مطالعات صلح-اسلامی»، فصلنامه پژوهش های روابط بین المل ، دوره نخست، شماره پانزدهم، بهار ، صص133-101.
ضیایی بیگدلی، محمدرضا(1365) اسلام و حقوق بین الملل، نشر گنج دانش.
طباطبایی، سید محمد؛ فتحی، محمد جواد(1393) تحول امنیت در ناتو پس از جنگ سرد بر اساس مکتب کپنهاگ، فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، سال پنجم، شماره چهاردهم، زمستان، صص7-42.
عاکفی قاضیانی، محمد(1399) عملکرد نظام امنیت جمعی سازمان ملل متحد: توسل به زور با تجویز شورای امنیت، فصلنامه مطالعات بین المللی، سال 17، شماره 1(65)، تابستان، صص139-115.
عمید زنجانی، عباسعلی(1377) فقه سیاسی  حقوق بین الملل اسلام،  تهران، موسسه انتشارات امیرکبیر.
غنی لو، معصومه(1396) بررسی تطبیقی مفاهیم روابط بین الملل از منظر رئالیسم و مکتب انگلیسی،  فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال سیزدهم ، شماره چهل و یکم، زمستان، صص 59-41.
قاری سید فاطمی، محمد(1379) دادگاه جدید اروپایی حقوق بشر، مجله حقوقی، شماره 25، صص145-129.
لومباردینی، مایکل (1382)  دیوان بین المللی دادگستری اسلامی، گامی به سوی یک نظام حقوقی بین المللی اسلامی، مجله پژوهش حقوق و سیاست، دوره 5، شماره 9، زمستان، صص183-161.
مصفا، نسرین، یوسفی قهی، حسین. (1400). نقش اتحادیه آفریقا در توسعه سیاسی در منطقه شاخ آفریقا. مجله سیاست جهانی،10(3)، 249-291.
Born, G. B. (2021). International arbitration: law and practice. Kluwer Law International BV.
Del Vecchio, A., & Virzo, R. (Eds.). (2019). Interpretations of the United Nations Convention on the Law of the Sea by International Courts and Tribunals (pp. 1-444). Springer.
Jalloh, C. C., Clarke, K. M., & Nmehielle, V. O. (Eds.). (2019). The African Court of Justice and Human and Peoples' Rights in Context: Development and Challenges. Cambridge University Press.
Kälin, W., & Künzli, J. (2019). The law of international human rights protection. Oxford University Press, USA.
Lombardini, M. (2001). The International Islamic Court of Justice: towards an international Islamic legal system? Leiden Journal of International Law, 14(3), 665-680.
Pauwelyn, J. (2019). WTO dispute settlement post 2019: what to expect? Journal of International Economic Law, 22(3), 297-321.
Powell, E. J., & Mitchell, S. M. (2007). The International Court of Justice and the world's three legal systems. The Journal of Politics, 69(2), 397-415.
Zimmermann, A., Tams, C. J., Oellers-Frahm, K., & Tomuschat, C. (Eds.). (2019). The Statute of the International Court of Justice: A Commentary. Oxford University Press.
پژوهش های روابط بین الملل
دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 47
دی 1401
صفحه 273-300