پژوهش های روابط بین الملل
رئالیسم جهان سوم: رهیافتی پاسخ‌گو به خاستگاه کشمکش‌های جاری در نظام بین‌الملل
نویسندگان
1 استاد علوم سیاسی دانشگاه گیلان
2 دانشچوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه گیلان
چکیده
نگاهی دقیق به نظریه‌های غالب در رشته روابط بین‌الملل هر ناظر مطلع از عرصه سیاست جهانی را به این حقیقت رهنمون می‌کند که نظریه‌های این حوزه بر مبنای نگرش قدرت‌های بزرگ به سیاست بین‌الملل تبیین شده‌اند. در این ارتباط نابرابری موجود در عرصه روابط بین‌الملل باعث تأثیرگذاری بر نظریه‌پردازی در رشته روابط بین‌الملل شده است. نظریه‌های مهم رشته روابط بین‌الملل بیش از آنکه بازگو‌کننده واقعیت‌های جهان و دربرگیرنده ملاحظات بخش زیادی از دولت‌های فعال در عرصه بین‌الملل باشد، در زمینه منافع قدرت‌های بزرگ تبیین و طراحی شده است. این دسته از نظریات ظرفیت توضیح مباحث مهم و مطرح در گستره بین‌الملل نظیر خاستگاه کشمکش‌های جاری در نظام بین‌الملل و ارتباط بین متغیرهای معین رفتار داخلی و خارجی اکثر اعضا در سایه مؤلفه‌های جنگ و صلح را ندارد. بر این اساس ضروری است ضمن باز‌اندیشی در مباحث نظریه‌های غالب رشته روابط بین‌الملل یعنی نظرات نئورئالیسم و نئولیبرالیسم، تلاش‌هایی در زمینه ارائه نظریات جدید با نگرشی ساده یا رهیافت‌هایی کوچک با نگاهی محدود و با هدف پوشش کاستی‌های این نظریات صورت پذیرد. در مقاله حاضر تلاش شده است ضمن اشاره به کاستی‌های موجود در نظریات غالب رشته روابط بین‌الملل دلایل عمده عدم توانمندی نظریات یادشده را از نظر شناخت‌شناسی در زمینه توجیه و تبیین بروز جنگ و در مقابل عدم گسترش صلح در سطح بین‌الملل بررسی شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Third World Realism: An approach to answer origin of current conflicts in international system
نویسندگان [English]
- Reza Simbar 1
- Mehdi Zibaei 2
1 Professor of Political Science, University of Guilan
2 PhD student in International Relations, University of Guilan
چکیده [English]
A close look at prevailing theories in the field of international relations will lead every informed observer on global politics to the fact that the theories have been proposed according to the outlook of great powers toward international politics. The existing inequality in international relations has influenced theorizing the field. Major theories in the field of international relations have been drafted on the interests of major powers rather than explaining realities of the world and addressing concerns of a considerable section of active states in the international arena. These theories lack the capacity to explain major issues of the international field such as the origin of existing conflicts in the international system and the relation between certain parameters of domestic and foreign behavior of majority of members under war and peace factors. Therefore, it is required that simultaneous with reconsidering the issues in prevailing theories of the field of international relations, i.e. neorealism and neoliberalism, steps are taken to introduce new theories based on a comprehensive perspective and or minor paradigms based on a limited viewpoint so that defects are removed. This article attempts to introduce current deficiencies in the major theories of international relations and explain the reasons behind their inefficiency in terms of epistemology and justification of war as well as peace at the international level.
کلیدواژه‌ها [English]
- theorizing
- Neorealism
- neoliberalism
- English School
- War and Peace
- Post-Colonial States
بشیریه. حسین، 1380، تاریخ اندیشه سیاسی قرن بیستم: لیبرالیسم و محافظه‌کاری، تهران، نشر نی.
بوزان، 1388، از جامعه بین‌الملل تا جامعه جهانی، مترجم محمد علی قاسمی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
چگینی زاده. غلامعلی، 1379 ، رویکردی نظری به مفهوم امنیت ملی در جهان سوم، فصلنامه سیاست خارجی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه
دان. تیم و اشمیت. برایان سی.، 1388، رئالیسم در بیلیس. جان و اسمیت. استیو، جهانی شدن سیاست: روابط بین‌الملل(زمینه تاریخی، نظریه‌ها، ساختارها و فرآیندها)، تهران، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
دهقانی فیروز آبادی. سید جلال، 1388، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
رز. جوزف، 1377، قدرت/دانش، فصلنامه علوم سیاسی، ترجمه شجاع احمدوند، شماره 3، ناشر دانشگاه باقرالعلوم(ع).
سریع القلم. محمود. 1387؛ روش تحقیق در علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، تهران، نشر و پژوهش فرزان روز.
سیف زاده. سید حسین، 1381، اصول روابط بین‌الملل (الف و ب)، تهران، نشر میزان.
سیمبر. رضا و قربانی شیخ نشین. ارسلان، 1387، روابط بین‌الملل و دیپلماسی صلح در نظام متحول جهانی، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
قادری. حاتم، 1381، اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
قوام. عبدالعلی، 1380، اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
مشیرزاده. حمیرا، 1386، تحول در نظریه های روابط بین‌الملل ، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
ملکیان. مصطفی، 1380، روش شناسی در علوم سیاسی، فصلنامه علوم سیاسی، مصاحبه کننده سید صادق حقیقت، شماره 14، ناشر دانشگاه باقرالعلوم(ع).
هادوک. بروس، 1380، نقد و بررسی آثار بزرگ سیاسی سده بیستم، مترجم عبدالرحمان عالم، تهران، انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
Ayoob, Mohammed. December 2002. Inequality and Theorizing in International Relations: The Case for Subaltern Realism, International Studies Review, Volum4, Issue 3.
Ayoob. Mohammed, 2002, Humanitarian Intervention and State Sovereignty, International Journal of Human Rights, Vol.6, No. 1.
Ayoob. Mohammed, 1998, Subaltern Realism: International Relations Theory Meets the Third World, in Stephanie G. Neuman, ed., International Relations Theory and the Third World, New York: St. Martin’s Press.
Ayoob. Mohammed, 1995, The Third World Security Predicament: State Making, Regional Conflict, and the International System, Boulder, Colo: Lynne Rienner.
Ayoob. Mohammed, 1992, The Security Predicament of the Third World State: Reflections on State Making in a Comparative Perspective in Brian Job, The Insecurity Dilemma: National Security of Third World States, Boulder, Colo: Lynne Rienner.
Ayoob. Mohammed, 1991, Tthe Security Problematic of the Third World, World Politics 43, No. 2.
Blumer. Simon, 2008, Theorizing Europeanzation in Europeanzation: New Research Agendas, Palgrave Macmillan
Bull. Hedley, 1984, The Revolt against the West,” in Hedley Bull and Adam Watson, eds., The Expansion of International Society, Oxford, U.K., Clarendon.
Bull Hedley 1977, The Anarchical Society: A Study of Order in World Politics, New York: Columbia University Press.
Bull Hedley 1969, International Theory: The Case for a Classical Approach, in Klaus Knorr and James N. Rosenau, eds., Contending Approaches to International Politics, Princeton, N.J., Princeton University Press.
Clapham, Christopher s., 1985, Third world Politics: An Introduction, New York, University of Wisconsin Press.
Cox. Robert W., 1996, Social Forces, States, and World Orders: Beyond International Relations Theory, in Robert W. Cox with Timothy J. Sinclair, Approaches to World Order,(New York: Cambridge University Press.
Dunne. Tim, 1998, Inventing International Society: A History of the English School, New York: St. Martin’s Press.
Evans. Peter, 1997, The Eclipse of the State? Reflections on Stateness in an Era of Globalization, World Politics , 50, No. 1.
Freedman. Lawrence, 2000, Revolutions in Military Affairs in Gwyn Prins and Hylke Tromp, eds., The Future of War, Boston, Kluwer Law International.
Hirst. Paul and Thompson. Grahame, Globalization in Question, 2d ed., Cambridge, U.K., Polity.
Hoffmann. Stanley, 1977, captured this reality clearly a quarter century ago in An American Social Science: International Relations, Daedalus, Vol 106, No. 3.
Jackson. Robert, 2000, The Global Covenant: Human Conduct in a World of States,(New York: Oxford University Press.
Jackson. Robert, 1993, Quasi-States: Sovereignty, International Relations and the Third World, New York: Cambridge University Press.
Keohane. Robert, 1984, After Hegemony: Cooperation and Discord in the World Political Economy, Princeton, N.J., Princeton University Press.
Man. Michael,1996, Authoritarian and Liberal Militarism: A Contribution from Comparative and Historical Sociology, in Steve Smith, Ken Booth, and Marysia Zalewski, eds., International Theory: Positivism and Beyond, New York: Cambridge University Press.
Mearsheimer. John, 1994, Back to the Future: Instability in Europe after the Cold War in Sean M. Lynn-Jones and Steven E. Miller, eds., The Cold War and After: Prospects for Peace, 2ded. Cambridge, Mass, MIT Press.
O’Hagan. Jacinta, 2002, Conceptualizing the West in International Relations, New York: Palgrave.
Rodrik. Dani, 2001, Trading in Illusions, Foreign Policy.No.123, March-April.
Scott. Bruce R., 2001, The Great Divide in the Global Village,” Foreign Affairs, 80, No. 1.
Skocpol. Theda, 1984, Sociology’s Historical Imagination in Theda Skocpol, Vision and Method in Historical Sociology, New York: Cambridge University Press.
Thomson. Janice E., 1994, Mercenaries, Pirates, and Sovereigns: State-Building and Extraterritorial Violence in Early Modern Europe, Princeton, N.J., and Princeton University Press.
Tilly. Charles, 1985, War Making and State Making as Organized Crime in Peter B. Evans and et al., Bringing the State Back In, New York: Cambridge University Press.
Tilly. Charles, 1984, Big Structures, Large Processes, Huge Comparisons, New York, Russell Sage Foundation.
Tilly. Charles, 1975, The Formation of National States in Western Europe, Princeton, N.J., Princeton University Press.
Waever. Ole, 1996, The Rise and Fall of the Inter-Paradigm Debate, in Steve Smith, Ken Booth, and Marysia Zalewski, eds., International Theory: Positivism and Beyond, New York: Cambridge University Press.
Waltz. Kenneth N., 1999, The Stability of a Bipolar World in Phil Williams, Donald Goldstein, and Jay Shafritz, eds., Classic Readings in International Relations, 2d ed, Fort Worth, Tex: Harcourt Brace.
Wight. Martin, 1966, Why Is There No International Theory? In Herbert Butterfield and Martin Wight, eds., Diplomatic Investigations, London, Allen and Unwin.
Woods. Ngaire, 1999, Order, Globalization, and Inequality in World Politics, in Andrew Hurrell and Ngaire Woods, eds., Inequality, Globalization, and World Politics ,NewYork: Oxford University Press.
Zartman. I. William, 1995. Collapsed States: The Disintegration and Restoration of Legitimate Authority, Boulder, and Colo: Lynne Rienner.
)