پژوهش های روابط بین الملل
جنبه های حقوقی اصول حاکم بر فضای ماورای جو
نویسندگان
1 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران
2 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
تا سال 1957، بشر سه منطقه را شناخته بود: زمین، دریا و هوا. پس از دسترسی انسان به فضای ماورای جو، تبیین نظام حقوقی آن، اجتناب ناپذیر می نمود. با توجه به بکر بودن حقوقی قلمرو فضای ماورای جو، ویژگی های بدیع آن شامل اعمال دو اصل عدم تخصیص و آزادی بهره برداری است. سازمان یافتگی آزادی های فضایی، آن ها را در چارچوب اصولیخاص تنظیم و تنسیق می کند. اصول خدشه ناپذیری چون آزادی فضای ماورای جو، استفاده از فضای ماورای جو برای اهداف صلح آمیز، آزادی کاوش و بهره برداری از فضای ماورای جو برای تمامی کشورها، ثبت تمامی اشیای فضایی، همکاری بین المللی در کاوش و استفاده از فضای ماورای جو،بر فعالیت های فضایی حاکم است. در حال حاضر اصول مذکور، مورد توافق کل جامعه ی بین المللی است و در مصوبات سازمان ملل و معاهدات بین المللی فضایی به طور مکرر مورد تصدیققرار گرفته اند. این مقاله سعی دارد تا با تجزیه و تحلیل حقوقی اصول حاکم بر فضای ماورای جو، به این پرسش اصلی پاسخ دهد که آیا این اصول توانسته اند چارچوب حقوقی مشخصی را برای نظام حقوقی فضای ماورای جو ترسیم کنند یا خیر؟
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Legal Aspects of Governing Principles on Outer Space
نویسندگان [English]
- Homayon Mafi 1
- Vahid Bazar 2
1 Associate Professor, Faculty of Law and Political Science, Mazandaran University
2 Master of Law in Allameh Tabataba'i University
چکیده [English]
Until 1957, the human had recognized three areas: earth, sea and air. After the access of human to outer space, the exploration of its legal system became unavoidable. Considering the new legal scope of outer space, its novel features include the application and two principles of non-allocation and freedom of utilization. The organized space freedoms regulate them in the framework of special principles. Non-defective principles such as outer space freedom, use of outer space for peaceful purposes, freedom of exploration and utilization of outer space for all countries, registration of all space objects, international cooperation in exploration and utilization of outer space are applicable to space activities. At the present, the mentioned principles are governed by the whole international community and are continuously approved by the acts of United Nations and space international treaties. This article is an attempt to seek the legal analysis of the governing principles applicable to the outer space and to address the main question as to whether these principles could draw a special legal framework for the outer space legal system or not?
کلیدواژه‌ها [English]
- Legal aspects
- Governing Principles
- Outer space
بیگ زاده، ابراهیم. (1389). جزوه کلاسی حقوق بین‌الملل عمومی 2، دانشگاه شهید بهشتی.
چرچیل، رابین و لو، آلن. (1385). حقوق بین‌الملل دریاها، ترجمه بهمن آقایی، تهران، انتشارات کتابخانه گنج دانش.
حیدری، مسعود. (1342). «حقوق فضا(2)»، مجله حقوق امروز، 2، صص 57-54.
حیدریان، محمود. (1351). «اصول اساسی حقوق فضا(2)»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 10 و 11، صص 78-63.
خزایی، سعید (1390) «نظام حقوقی حاکم بر به کارگیری سامانه های ناوبری ماهواره ای جهانی (GNSS)»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، 32، صص 112-66.
خسروی، مجید. (1381). هوافضا از دیدگاه حقوقی، تهران، انتشارات سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران.
زمانی، سیدقاسم (1380) «تسخیر فضا به وسیله ماهواره‌ها از دیدگاه حقوق بین‌الملل»، نشریه حقوق بین‌الملل و پخش مستقیم برنامه های ماهواره ای، تهران، انتشارات سروش.
صفوی، سیدحسن. (1372). حقوق بین‌المللی هوایی و فضایی، تهران، چاپخانه ی اقبال توانا.
طلایی، فرهاد و منصوری، فرنگ تاج (1385) «نگرشی جدید به وضعیت حقوقی قطب جنوب : قطب جنوب به عنوان میراث مشترک بشریت»، نشریه مدرس علوم انسانی، 47، صص 125-97.
کک دین، نگوین، دییه، پاتریک و پله، آلن. (1382). حقوق بین‌الملل عمومی، ترجمه محسن حبیبی، چاپ اول، تهران، انتشارات اطلاعات.
محمودی، سیدهادی (1390) «تاثیر فناوری های علمی بر توسعه و تحول حقوق بین‌الملل فضایی»، فصلنامه پژوهش حقوق، 32، صص 336-299.
محمودی، سیدهادی. (1390). تصویربرداری ماهواره ای در حقوق بین‌الملل، تهران، انتشارات شهر دانش با همکاری سازمان فضایی ایران: پژوهشگاه هوافضا.
مقتدر، هوشنگ. (1391). حقوق بین‌الملل عمومی، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
موسی زاده، رضا. (1383). بایسته های حقوق بین‌الملل عمومی، تهران، نشر میزان.
نژندی منش، هیبت الله و بابایی، یوسف و یعقوبی، اسماعیل. (1390). مجموعه ی اسناد حقوق بین‌الملل فضایی، تهران، انتشارات خرسندی.
نواده توپچی، حسین (1386) «رژیم حقوقی فضای ماورای جو زمین و چالش های پیش روی آن»، نشریه راهبرد، 46، صص 338-305.
نواده توپچی، حسین. (1390). حقوق بین‌الملل فضا، تهران، انتشارات خرسندی.
والاس، ربکا. (1390). حقوق بین‌الملل، ترجمه سیدقاسم زمانی، تهران، انتشارات شهر دانش.
هوهن فلدرن، زایدل. (1391). حقوق بین‌الملل اقتصادی، ترجمه سیدقاسم زمانی، تهران، انتشارات شهر دانش.
Bouvet, Isabelle. 2004. “Use of Nuclear Power Sources in Outer Space: Key Technology Legal Challenges,” Journal of Space Law, Vol. 30, No. 2, pp. 203-226.
De Man, Philip. 2010. “The Exploitation of Outer Space and Celestial Bodies – A Functonal Solution to the Natural Resource Challenge,” Leuven Centre for Global Go vernance Stud, Working Paper, No. 50, pp. 1-28.
Dolzer, Radulf. 1985. “International Co-operation in Outer Space,” Zeitschrift fur auslandisches offentliches Recht und Volkerrecht, Vol. 45, pp. 527-546.
von der Dunk, Frans G. 2001. “Vikings First in National Space Law: Other Europeans to Follow the Continuing Story of National Implementation of International Responsibility and Liability,” University of Nebraska - Lincoln, Space and Telecommunications Law Program Faculty Publications, Paper 39, pp. 111-122.
Gallagher, Nancy. 2010. “Space Governance and International Cooperation,” University of Maryland, Journal Astropolitics, Vol. 8, No. 2, pp. 256-279.
Hobe, Stephan. 2012. “Environmental Protection in Outer Space: Where We Stand and What Is Needed to Make Progress With Regard to the Problem of Space Debris,” The Indian Journal of Law and Technology, Vol. 8, pp. 1-10.
Lyall, Francis and Larsen, Paul B. 2009. Space Law A Treatise, Ashgate Publishing Company.
Trepczynski, Susan 2007. “The Effect of The Liability Convention on National Space Legislation,” Journal of Space Law, Vol. 33, No. 1, pp. 221-243.
)