پژوهش های روابط بین الملل

عناصر قواعد عرفی در پرتو گزارش سال2014 گزارشگر ویژه‌ کمیسیون حقوق بین‌الملل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه

چکیده

قواعد عرفی به‌خاطر دارابودن ویژگی‌هایی هم‌چون پویایی و انطباق‌‌پذیری وسیع با تحولات روز و تحول همیشگی دامنه موضوعی رویه که انعکاسی از توسعه روابط بین‌الملل است، از منزلتی متمایز و برتر در میان منابع حقوق بین‌الملل برخوردارند. فرایند شکل‌گیری و شناسایی قواعد عرفی اساساً فرایندی مبهم و نا­­­مشخص است و ضوابط و معیار­های دقیقی در این رابطه وجود ندارد. مسأله تعیین حقوق بین­الملل عرفی از دیرباز مورد توجه علمای حقوق بین­الملل بوده است ، صاحب‌نظران و نهادهای حقوق بین­المللی مختلفی به این موضوع پرداخته‌اند، اما دیدگاه‌های مختلف و مغایری در این خصوص ارائه شده است. سوال اساسی مطرح‌شده در این مقاله آن است که از میان تئوری‌های  مختلف در تبیین شکل‌گیری و تعیین  قواعد عرفی، کدام تئوری مورد نظر گزارشگر کمیسیون در تبیین و احراز قواعد عرفی بوده و چه معیارهایی را در تعیین این قواعد به کار برده است؟ رویکرد گزارشگر ویژه کمیسیون حقوق بین­الملل با تکیه بر رویه قضایی بین­الملل این بوده است: عرف و قاعده عرفی، یک نظام دو عنصری مشتمل بر عنصر مادی(رویه) و عنصر ذهنی(پذیرش به‌عنوان قانون) است که هر دو عنصر برای ایجاد هر قاعده از حقوق            بین‌الملل عرفی تفکیک‌ناپذیر می­باشند. نظر به اینکه عموماً تئوری مورد نظر گزارشگر نهایتاً به تصویب مجمع عمومی کمیسیون هم می­رسد و مورد استناد دیوان بین‌المللی دادگستری قرار می‌گیرد، لذا بررسی رویکرد گزارشگر کمیسیون می‌تواند معیاری راهگشا در تعیین قواعد عرفی برای پژوهشگران حقوق بین‌الملل باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Elements of Customary Law in the light of the 2014 Report of the Special Rapporteur of the International Law Commission

نویسندگان [English]

  • Sattar Azizi 1
  • Ali Mokhtari Motlaq 2

1 Associate Professor of Bu Ali Sina University, Hamedan

2 PhD student of international law, Islamic Azad University of Kermanshah

چکیده [English]

Customary rules have the special position in international law due to characterstic such as wide dynamic and adaptability with update developments of ratione materiae of practice. The process of identification and determination of customary rules is basically vague and uncleare and there is no exact formula and criteria. The problem of determining customary international law has long been of interest to scholars of international law, Experts and several international law institutions have addressed this topic but different and contrary views on this issue is presented. The basic question have arised in this article is that among the various theories to explain the formation and determination of customary rules, which theory to explain the Commission’s Rapporteur and customary rules have been met and what criteria are used in determining these rules? The Special Rapporteur approach has been relying on case law: Custom is twocomponent system consisting of a material element (practice) and subjective element (opinio juris) that both elements to create a rule of customary international law are inseparable. As the general theory of special Rapporteur eventually approved by the commission itself and will be referred by the International Court of Justice, therefore, it can be helpful the analysis of Special Rapporteur`s approach for researchers in determining the customary rules of international law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Custom
  • Practice
  • opinio juris
  • International court of justice
  • International law commission
تونکین،گریکوری. (1373 - 1374). «آیا حقوق بین‌الملل عام ، تنها حقوق عرفی است؟»، ترجمه سید فضل الله موسوی. مجله حقوقی دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی و ریاست جمهوری، شماره 18-19.
زرنشان، شهرام. (1392). «شکل‌گیری قاعده عرفی در حقوق بین‌الملل؛ ارزیابی نقش‌آفرینی بازیگران غیردولتی ». مجله حقوق بین‌المللی ، نشریه مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری، 29(47). صص 72- 88.
زرنشان، شهرام. (1392). شکل‌گیری و شناسایی حقوق بین‌الملل عرفی. تهران:گنج دانش، چاپ دوم.
زمانی، سید قاسم. (1375). «حقوق قراردادی و تدوین قواعد عرفی در رویه دیوان بین‌المللی دادگستری با تأکید بر قضیه نیکاراگوئه ». مجله حقوقی دفتر خدمات حقوقی و بین‌المللی ریاست جمهوری، شماره 20 .
فلسفی، هدایت الله. (1370). «روش‌های شناخت حقوق بین‌الملل». مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی ، شماره 9.
کاسسه، آنتونیو. (1388). حقوق بین‌الملل ، ترجمه حسین شریفی طراز کوهی. تهران : میزان، چاپ دوم.
والاس، ربکا. (1390). حقوق بین‌الملل ، ترجمه و تحقیق سید قاسم زمانی. تهران: شهر دانش، چاپ سوم.
Akehurst, M. (1976). Custom as a source of International Law, British Yearbook of International Law, 47, pp. 1-53.
Bederman, D.J. (2010). Custom as a Source of Law, Cambridge University Press.
Brownlie. J. (1998). The Rule of Law in International Affairs, The Hague: Martinus Nijhoff.
Byers , M. (1999). Custom, power, and power of Rules, Cambridge University press.
D'Amato, A, A. (1969). "The Concept Of Special Custom in International Law" , American Journal Of International Law. 63 (2), pp.211-223.
D'Amato, A, A. (1971). The Concept of Custom in International Law, Cornell University press, London.
Guzman, A. T. (2005). “Saving Customary International Law”, Michigan Journal of International Law.27 (1), pp. 115-176.
Jia, B. B. (2010). “The Relations between Treaties and Custom”, Chinese Journal of International Law.pp.81-109
Kolb. A. (2003). “Selected Problems in the Theory of Customary International Law”, Netherlands International Law Review. Pp.119-150
Kontorovich, E. (2007). “Inefficient Customs in International Law”, The Law School The University Of Chicago.
Kirgiz, F.L. (1987). Custom on a sliding scale, American Journal of international Law, 81.
Mac Gibbon. (1957). customary International law and Acquiescence, British Yearbook of international Law, 33.
Mendelson, M, H. (1998). The formation of Customary International Law, 272 Recuil des Cours: Collected Courses of the Hague Academy of International Law.
Petersen, N. (2007). “Customary Law without Custom? Rules, Principles, and the Role of the State Practice in International Norm Creation”, American University International Law Review. 23 (2), pp.275-310.
Postema, G. J. (2007). “Custom in international law: a normative practice account” in Amanda Perreau – Saussine and
Roberts. A. E. (2001). Traditional and Modern Approaches to Customary International law:A Reconciliation, The American Journal of International Law, 95 (2) ,pp. 757-791.
Walden, R. (1978). “Customary International Law: A Jurisprudential Analysis”, Israel Law Review, 13.
Wolfke, K. (1993). Custom in present international Law, Martinus Nijhoff publishers ,Netherlands.
Villiger, M, E (1997). Customary International Law and Treaties: A Manual on the Theory and Practice of Interrelation of Sources.
Judicial Cases:
ICJ, Asylum case (Colombia/Peru), 1950.
ICJ, Case concerning Legality of the threat or Use of Nuclear Weapons, 1996.
ICJ, Case concerning Military and paramilitary Activities in and against Nicaragua, Judgment of 27 June 1986.
ICJ, Case concerning North Sea continental shelf, 1969.
ICJ, Case Concerning Rights of United Nations National in Morocco, 1952.
ICJ, Case concerning the Arrest warrant of 11 April 2000 (DEMOCRATIC REPUBLIC OF THE CONGOY v. BELGIUM), 2002.
ICJ, Fisheries Case (United Kingdom v. Norway), 1951.
ICJ, Notte Bohm Case (LIECHTENSTEIN v. GUATEMALA), 1955.
PCIJ, Case certain German Interests in polish upper Silesia (Merits), series A, No7,1926.
PCIJ, Lotus case, series A, No.10, 1927.
Instrument:
Statement of Principles Applicable to the formation of General customary International Law, The international Law Association, Final Report of 69 td conference , London , 2000.
Wood , M, special Rapporteur, International Law commission . (2013). First report on formation and evidence of customary International Law, A/CN .4/663.
Wood, M, special Rapporteur, International Law commission. (2014). Second report on identification of customary International Low, A/CN. 4/672.
Draft Articles on Responsibility of states for International wrongful Acts, United Nations, International Law commission, fifty–third sessions, 2001.
پژوهش های روابط بین الملل
دوره 5، شماره 18 - شماره پیاپی 1
بهمن 1394
صفحه 157-182