ارزیابی و سنجش تاثیر ظهور جریان‌های نوسلفیه بر جایگاه منطقه‌ای ‏جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان‎ ‎

2 عضو هیات علمی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان

چکیده

منطقه خاورمیانه طی چند سال اخیر و به طور مشخص، پس از واقعه‌ یازده سپتامبر سال 2001 با چالش‌ها و ناامنی‌های گسترده‌ای مواجه شده که آثار آن را به طور مستقیم یا غیرمستقیم می‌توان در ابعاد مختلف سیاسی-اقتصادی و حتی فرهنگی-مذهبی مشاهده نمود. زیاده‌خواهی قدرت‌های بزرگ در منطقه که با بهره‌گیری از جمود فکری برخی از فرقه‌های سیاسی و مذهبی اسلامگرا همراه شده، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که افزون بر تشدید منازعات سیاسی، منازعات مذهبی را نیز تقویت کرده است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سوال است که ظهور جریان های نوسلفیه چه تاثیری بر جایگاه منطقه ای جمهوری اسلامی ایران داشته است؟  یافته های پژوهش نشان می دهد که باظهور موج جدید جریانات تکفیری- سلفی متعاقبِ بیداری اسلامی در خاورمیانه، جمهوری اسلامی ایران از فرصت‌های جدیدی در عرصه‌های مختلف ژئوپلتیکی و ایدئولوژیکی برخوردار شده که از آن جمله می‌توان به بدل شدن ایران به قدرت مسلط منطقه‌ای، نقش پیشتاز آن در مبارزه با تروریسم تکفیری داعش و سایر گروه‌های مشابه، تحول ژئوپلتیک شیعه و کانونی شدن نقش ژئوپلتیک ایران اشاره کرد. روش جمع آوری اطلاعات پژوهش حاضر کتابخانه‌ای و اسنادی و همچنین یافته‌های تحقیق به شیوه‌ای توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation and Measurement of the Effect of the e Nuslfali Currents on the Regional Position of Iran

نویسندگان [English]

  • Hoossein Nasirzadeh 1
  • Mahnaz Godarzi 2

1 PhD student in International Relations, Islamic Azad University, Isfahan Branch

2 Faculty Member, Islamic Azad University, Isfahan Branch

چکیده [English]

The Middle East has faced numerous challenges and insecurities over the past few years, after the September 9, 2001 events, which can be seen directly or indirectly in various political, economic and even cultural-religious aspects. The excessive power of the great powers in the region, Which has been faced by the solidity some of theIslamic and religious communion, is one of the most important issues that has strengthened religious conflicts and intensification of political conflicts. The present research seeks to answer the question of how the emergence of the Nuslfali currents has had an impact on the regional status of the Islamic Republic of Iran. With the emergence of a new wave of Takfiri-Salafist movements following the Islamic awakening in the Middle East, the Islamic Republic of Iran possessed new opportunities in various geopolitical and ideological fields, including Iran's emerging regional dominant power, its leading role in fighting the Takfiris terrorism of ISIL And other similar groups, Shiite geopolitical evolution and focussing on the geopolitical role of Iran. The method of collecting information from this library and documentary, as well as research findings in a descriptive-analytical manner, has been studied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islam
  • Salafi
  • Takfiri Groups
  • the Middle East
اسماعیل زاده امامقلی،  یاسر؛ احمدی فشارکی، حسنعلی (1395)، "داعش و امنیت ایران با تکیه بر مکتب کپنهاگ"، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال پنجم، شماره 18 (پیاپی 48)، پاییز 141123.
افتخاری، قاسم (1390)، "ارزش ضدامنیتی بنیادگرایی؛ با تأکید بر نهضت سلفی وهابی"، تهران، دانشگاه امام صادق (ع)
 بیگدلو، رضا و نایب پور، محمد (1395)، "تحلیلی تاریخی جامعه‌شناختی بر پیدایش جریان‌های سلفی و پیامدهای امنیتی آنها"، مطالعات تاریخ انتظامی، دوره دوم، شماره  9 ،  صص  7853.
 پورحسن، ناصر و سیفی، عبدالمجید (1394)، "تقابل نئوسلفی‌ها با شیعیان و پیامدهای آن بر اتحاد جهان اسلام"، فصلنامه شیعه شناسی، سال سیزدهم، شماره 52، صص 347.
تقوی اصل، سید عطا (1393)، تحولات اخیر عراق و تاثیرات آن بر ژئوپلیتیک ایران، سایت تابناک، قابل دسترسی در: http://www.tabnak.ir،
 دهسرخی، روح الله شهامت؛ حسنی، سیدعلی (1394)،"خشونت مذهبی در پناه نص گرایی(ظاهرگرایی) در اسلام و مسیحیت؛ با تاکید بر سلفی گری اسلامی و بنیادگرایی مسیحی"، فصلنامه معرفت ادیان، سال ششم، شماره 2 (پیاپی 22)، صص 5633.
 ستوده، علی اصغر و جعفر خزائی(1393)، " آسیب شناسی رشد جریان های تکفیری در خاورمیانه"، فصلنامه حبل المتین، سال سوم، شماره نهم، صص 245.
عدالت نژاد،سعید (1390)، " سلفی تکفیری یا الجهادیون: خاستگاه و اندیشه ها"، تاریخ و تمدن اسلامی، سال هفتم، شماره سیزدهم، صص 194165.
کرم زادی، مسلم (1395)، "سلفی‌گرایی جهادیتکفیری و آینده ثبات سیاسی در منطقه خاورمیانه"، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره اول، صص 142113.
 کیوان حسینی، سید اصغر و طیبه محمدی کیا(1396)، "مفهوم دولت در گفتمان داعش( دولت سلفی داعش: تحقق ناکام یک نظریه آلترناتیو)، فصلنامه دولت پژوهی، دوره 3، شماره 9، صص 156121.
کریمی، علی؛ گرشاسبی، رضا (1394)، "ماهیت سیاسی جریان‌های تکفیری سوریه"، مطالعات ملی، دوره 16، شماره 3  ، صص 120101.  
نوزعیم، محسن، "بررسی چالش ها وفرصت های عراق جدید برای منافع و امنیت ملی ایران"، انسان شناسی و فرهنگ، قابل دسترسی در سایتhttp://anthropology.ir/article/29924.html، تاریخ دسترسی 22/5/1396.
Cavatorta, Francesco and Merone, Fabio (2017), Salafism After the Arab Awakening: Contending with People's Power, Oxford University Press.
Cordesman, Anthony (a)(2017),  After ISIS: Creating Strategic Stability in Iraq, Center for Strategic and International Studies, available at:
Dabiq(2014),A Message to the Mujahedin and the Muslim Ummah”, No 19, available in: http://www.Jihadology.net accessed on 2017/2/16.
Green, Shannon, and Keith, Proctor (2016), “TURNING POINT: A New Comprehensive Strategy for Countering Violent Extremism”, available at: https://www.csis.org/.../turningpointnewcomprehensivestrategycounteringviolent, accessed on 2017/8/28.
 Katzman, Kenneth. et al (2017), “Iraq Crisis and U.S. Policy Washington”, CongressionalResearch Service, available in: www.crs.gov.
Martini, Jeffrey, Heather, Williams, and Young, William (2017), The Future of Sectarian Relations in the Middle East, RAND Corporation, available at: https://www.rand.org/pubs/perspectives/PE242.html, accessed on 2017/7/8.
McCants, William(2016), The ISIS Apocalypse: The History, Strategy, and Doomsday Vision of the Islamic State, Picador; Reprint edition.
Parsi, Trita(November 2016), Maximizing the Opening with Iran: how president trump Can Secure american interests in the middle east, National Iranian American Council.