تأثیر گفتمان سیاسی بر تعاملات بازرگانی خارجی جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مدیریت بازرگانی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

در دوران حیات 40ساله ج.ا.ایران شکل خاصی از قالب‌ها و الگوهای گفتمانی ظهور کرده است که این نوشتار بر آن است تا تحول گفتمان سیاسی را در دولت هاشمی ‌رفسنجانی نشان دهد. این تحقیق با هدف تبیین الگوی تأثیر گفتمان سیاسی بر تعاملات بازرگانی خارجی ج. ا. ایران و اتحادیه اروپا پرداخته است. روش تحقیق مورد استفاده آمیخته (کیفی و کمی) است. در مرحله نخست، برای ارایه مدل از روش کیفی بر مبنای روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد یا گراندد تئوری استفاده‌شده. روش نمونه‌گیری به صورت هدفمند با 10 نفر از خبرگان حوزه‌های تجارت خارجی و متخصصین روابط بین‌الملل و سیاست خارجی مصاحبه‌های عمیق انجام شده است. نتایج حاصل از مصاحبه‌ها با استفاده از سه مرحله کدگذاری (باز، انتخابی و محوری) مورد تحلیل قرار گرفتند. برای اطمینان از صحت نتایج مدل به دست آمده در مرحله کیفی به‌صورت کمی نیز با استفاده از پرسشنامه مورد آزمون قرار گرفت. جامعه آماری آن نیز شامل 180 نفر از کارشناسان مرتبط با موضوع در سازمان توسعه تجارت، وزارت بازرگانی و وزارت امور خارجه است که با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی ساده انجام شده، و با استفاده از فرمول کوکران 82 نفر آن‌ها به‌عنوان نمونه انتخاب شده‌اند. برای بررسی و تایید جزئیات مدل از روش تحلیل عاملی تاییدی استفاده شده است. این نتایج نشان می‌دهند تأثیر مقوله‌های «تنش‌زدایی» و «رویکرد تعاملی» بر بعد تنش‌زدایی در سیاست خارجی و نیز تأثیر مقوله‌های «توسعه اقتصادی»، «اقتدار و امنیت ملی» و «مصلحت‌گرایی» بر بعد سازندگی اقتصادی و منافع ملی در دولت هاشمی‌رفسنجانی تأیید شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Influence of Political Discourse on Iran's Foreign Trade Transactions and the EU

نویسندگان [English]

  • Vahid Khasheei 1
  • Mohammad Mansor Pourmola 2

1 Associate Professor of Business Management, Allameh Tabatabai University

2 PhD student in Business Management at Allameh Tabatabai University

چکیده [English]

In the 40-year-old life of Iran, a special form of discourse templates and patterns has emerged that this paper seeks to show the development of political discourse in the Hashemi government. This research aims to explain the pattern of the effect of political discourse on foreign trade interactions. U Iran and the European Union. The research method is mixed (qualitative and quantitative). In the first step, the proposed methodology is based on the method of data theorization, based on the grounded or grounded theory used. The sampling method was conducted purposefully with 10 experts in the field of foreign trade and international relations experts and foreign policy of in-depth interviews. The results of the interviews were analyzed using three stages of coding (open, selective and axial). In order to ensure the accuracy of the results, the obtained results were quantitatively quantitated using a questionnaire. The statistical population of this study includes 180 relevant subject experts in the Trade Development Organization, the Ministry of Commerce and the Ministry of Foreign Affairs, using simple random sampling, and using Cochran formula, 82 of them were selected as samples. Confirmatory factor analysis has been used to verify and confirm the details of the model. These results show that the effects of "deconcentration" and "interactive approach" on the stress relief in foreign policy, as well as the impact of the categories of "economic development", "national authority and national security", and "expediency" on the economic reconstruction and national interests in the Hashem irrfsanjani government have

کلیدواژه‌ها [English]

  • political discourse
  • political economy
  • trade interactions
  • détente
  • economic construction and national interests
امینی، آرمین و انعامی علمداری، سهراب (1388). «دیپلماسی و اقتصاد: الگوی مناسبات ج. آ. ایران و اتحادیه اروپا (84-1376)». نشریه علوم سیاسی دانشگاه آزاد کرج، پاییز شماره 8.
باقری دولت آبادی، علی؛ ابراهیمی، حسین. (1395). توسعه محوری در دولت سازندگی و الزامات آن برای سیاست خارجی ایران، دولت پژوهی، 1395.
تاجیک. محمد رضا (1383). گفتمان، پاد گفتمان و سیاست، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی
خالوزاده، سعید (1393). واکاوی روابط ج.آ.ایران و اتحادیـه اروپـا؛ پیشـنهادات و راهکارهای عملی به‌منظور تعامل سازنده. تهران: اندیشه و تدبیر.
دهقانی فیروز آبادی، جلال و رادفر، فیروزه (1389). الگوهای صدور انقلاب در سیاست‌خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه امام صادق.
دیوید هوارث (1377). «نظریه گفتمان»، فصلنامه علوم سیاسی، ترجمه سیدعلی اصغر سلطانی، شماره 2 : صص 156 - 182.
سلطانی، سیدعلی‌اصغر (1383). «تحلیل گفتمان به مثابه نظریه و روش»، مجله علوم سیاسی، سال هفتم، شماره 28.
سینائی، وحید و زمانی، سمیه (1391). «بررسی نقش دولت و مجلس در تغییر سیاست‌های اقتصادی ایران مطالعه موردی: برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (1368-1372)». دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی (دانش وتوسعه سابق)، دوره جدید، سال نوزدهم، شمارة 2، پاییز و زمستان.
شیخ‌عطار، علیرضا (1385). «همراهی دیپلماسی و اقتصاد در همکاری‌های منطقه‌ای ج.آ.ایران». همشهری دیپلماتیک، شماره سوم.
شیرخانی، محمد علی و خوش گفتارلامع، حامد (1391). «گفتمان و عملکرد اقتصاد سیاسی در دولت‌های تحصیلدار». نشریه معرفت، سال بیست و یکم، شماره 1 (پیاپی 172).
طباطبایی، سیدعلی (1388). بایسته‌های دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران درعصر جهانی شدن. ر.ک به سایت:www.sid.ir
گلشن‌پژوه، محمودرضا (1391). ارزیابی تأثیر متغیر حقوق بشر در روابط ایران و اتحادیه اروپا، تجارت خارجی و چشم‌اندازها. تهران: موسسه فرهنگی ابرار معاصر.
لکائو، ارنستو و شانتال موفه (1397). هژمونی و استراتژی سوسیالیستی (به سوی سیاست دموکراتیک رادیکال)، مترجم: محمد رضایی
     مشیرزاده، حمیرا (1384). تحول نظریه‌های روابط بین‌الملل. تهران: انتشارات سمت.
موسوی شفائی، سید مسعود (1386). «دیپلماسی اقتصادی، ابزار نوین سیاست خارجی در عصر جهانی شدن». پژوهشنامه حقوق و علوم سیاسی، پاییز، شماره 6.
وزیریان، تمیرحسین و طلوعی، هادی (1396). «بررسی مدل توسعه در دوران ریاست جمهوری هاشمی»، فصلنامه سیاست، سال چهارم، شماره چهاردهم، تابستان 1396.
Beblawi, H. and G. Luciani (1987). “The Rentier State, London”, Croom Hel.
Bill, J. and C. Leiden (1984). “Politics in the Middle East”, Boston, Little Brown.
Ehteshami, A. and M. Zweiri (2008). Iran`s Foreign Policy from Khatami to Ahmadinejad, Ithaca. N.Y: Ithaca Press.
Glaser, Barney G., & Strauss, Anselm L (1967). The Discovery of Grounded Theory: The Strategies for Qualitative Research.
Laclau, E. and Mouffe, C. (2001). Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics. Verso; 2nd edition (June 2001)
Luise, Matri (2005). The Sources of Legitimacy of Political Decisions: Between Procedure and Substance, The theory and practice of legislation, edited by luc j.wintgws ashgate publishing limited.
Mahdavi, H. (1970). "Patterns And Problems of Economic Development in Rentier States The Case of Iran ", in: M. A. Cook (ed.), Studies In The Economic History of The Middle East FromThe Rise of Islam To The Present Day, Oxford, Oxford University Press.
North, Douglass, (1991). "Institutions", Journal of Economic Perspectives, Vol. 5, #1.
Snyder, Richard C, H.W.Bruck and Burton Sapin (2002). "Foreign Policy Decision Making”, New York, Palgrave.
Strauss, Anselm L., & Corbin, Juliet (1990). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques, SAGE Publications.
Takeye, Ray (2009). Guardian of the Revolution: Iran and the World in the Age of the Ayatollahs, Oxford: Oxford University Press.