تحقق منطقه گرایی نوین در آفریقا از منظرسازه انگاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه بین المللی امام خمینی

چکیده

نگاهی اجمالی به بیش از پنج دهه تلاش در عرصه همگرایی منطقه ای آفریقا (از تشکیل سازمان وحدت آفریقا تا اتحادیه آفریقا) بیانگر آن است که نه تنها منطقه گرایی در این قاره کهن با چالش­های متعددی روبه رو بوده، بلکه تداوم موانع و مولفه های مشترکی نظیر عدم همگونی و تجانس نسبی نظام­های سیاسی ، سطح پایین توسعه اقتصادی و عدم تمایل حکومت­ها برای واگذاری برخی کارکردها در ورای مرزهای ملی به شبکه های ملی و فراملی ، این سئوال را مطرح می نماید که آیا اصولا امکان تحقق منطقه گرایی در این منطقه وجود دارد و چگونه می توان زمینه تحقق منطقه­گرایی در آفریقا را فراهم ساخت؟ این در حالی است که موضع گیری­ها و حساسیت­های مردم آفریقا و به تبع آن دولت­ها نسبت به مقولات هنجاری و هویت مشترک آفریقایی، همچنان از اهمیت برخوردار است. به نحوی­که شکل دهی و تقویت ارز­ش­های مشترک و مفاهیم بیناذهنی همکاری­جویانه و بازتولید هویت جمعی، یکی از پیشران­های اصلی جهت ارتقای سطح منطقه گرایی آفریقا در ابعاد مختلف دولتی و غیر دولتی محسوب می­شود. مقاله حاضر درصدد است باشیوه تحقیق توصیفی-تحلیلی و بر اساس رهیافت­های سازه انگارانه این فرضیه را بررسی نماید که ایجاد سازوکارهای لازم برای تقویت وفاداری­های منطقه ای و بازتعریف اجماع و اشتراکات فرهنگی از طریق تکیه بر هنجارها و نهادینه سازی انگاره های مشترک در آفریقا می تواند به تکوین و تثبیت همکار­ی ها در سایر وجوه سیاسی ، اقتصادی و امنیتی آفریقا منجر گردیده و امکان عینیت بخشیدن منطقه­گرایی نوین در آفریقا را بوجود آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Realization of Modern Regionalism in Africa in Terms of Constructivism

نویسنده [English]

  • Behnam Sarkheil

Assistant Professor, Faculty of Political Science, Imam Khomeini International University

چکیده [English]

The long process and experience of more than five decades of specific cooperation in the field of regional convergence (from the formation of the unification of Africa to the African Union) has passed. But regionalism still faces many challenges in the ancient continent. And factors such as the lack of homogeneity and relative convergence of political systems, the low level of economic development, the crisis of legitimacy, and the reluctance of governments to assign some functions beyond national boundaries to national and transnational networks have raised this question. How can the realization of regionalism be made at the practical level in Africa?
However, the positions and sensitivities of the people of Africa and, consequently, of the states are still significant in relation to normative matters and the common African identity. To the extent that it can be said that the formation and strengthening of joint curricula and interdisciplinary cooperative concepts and the reproduction of collective identity based on it, one of the main proponents of promoting the level of regionalism of Africa in different dimensions of government and non-Government. The present paper seeks to investigate the hypothesis based on descriptive-analytic research based on constructive approaches that create the necessary mechanisms to strengthen regional loyalty and redefine consensus and cultural commonality by relying on norms and institutionalizing common notions. In Africa, it can lead to the development and consolidation of partnerships in other political, economic, and security spheres of Africa, and to bring about regionalization

کلیدواژه‌ها [English]

  • Convergence
  • regionalism
  • African Union
  • constructivism
  • common identity
احمدی، محمدرضا. (1375). سازمان وحدت افریقا، مباحث کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه
اسدی، علی‌اکبر. (1389). «رئالیسم و رویکردهای رقیب به سیاست خارجی»، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، شماره 56 (پاییز)، صص 252-223.
بخشی، احمد. (1396). «نقش آزادسازی تجاری و همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای در توسعه و امنیت: مطالعه موردی جامعه توسعه جنوب آفریقا» ، جغرافیای سیاسی، شماره 10، زمستان، صص 116-87.
پیشگاه، حمید. (1389). کتاب آفریقا: ویژه منازعات مسلحانه (1) ، جمعی از مترجمان، تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران. ص 152
توکلی، عبدالعلی. (1397). «مصاحبه با دیپلمات پیشین ایران در آفریقا»، خردادماه
چکل، جفری تی. (1391). سازه انگاری و سیاست خارجی در استیو اسمیت و دیگران، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی، انتشارات سمت.
حاتمی، محمدرضا. (1395). فرهنگ و تمدن در آفریقا، چاپ اول، انتشارات موسسه بین المللی الهدی.
حافظ نیا، محمدرضا و سایرین. (1383). «ساختار نظام منطقه‌ای در آفریقا»، تحقیقات جغرافیایی، شماره 75، زمستان
حسینی، مطهره. (1391). «شیعیان و فرصت‌ها و چالش‌های حضور آنان در آفریقا»، فصلنامه شیعه شناسی، سال دهم، شماره 38، تابستان، صص 146-107
خلخالی، سعیدرضا. (بی‌تا). «اتحادیه آفریقا، همگرایی نوین در قالب نو کارکردگرایی»، تابناک (http://www.tabnak.ir/fa/pages/print.php?cid=72409)
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال. (1388). «تحول در نظریه‌های منطقه گرایی»، مطالعات اوراسیای مرکزی، زمستان، دوره 2، شماره 5؛ صص 116-99.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال. (1395). اصول و مبانی روابط بین الملل، انتشارات سمت
رستگار اصل، مهدی. (1388). «اتحادیه آفریقا، اتحادیه اروپا؛ نبوغ و خلاقیت یا الگوبرداری»، پژوهشنامه آفریقا، ش 1
روحی دهبنه، مجید. (1393). «مفهوم سازی همگرایی و منطقه گرایی در روابط بین الملل از منظر سازه انگاری»، دوره 4، شماره 13، پاییز، صص 155-122
رنگر، ان جی. (1387). «روابط بین‌الملل، نظریه سیاسی و مسأله نظم جهانی؛ فراسوی نظریه روابط بین الملل»، ترجمه لیلا سازگار، دفتر مطالعات سیاسی و بین الملل وزارت امور خارجه، صص ۲۴۶-۲۴۹.
سرخیل، بهنام. (1395). جایگاه فراملی گرایی در سیاست خارجی، چاپ اول، انتشارات بین المللی الهدی.
سلطان احمدی، کاظم. (1387). «اتحادیه آفریقا و تشکیل دولت آفریقایی؛ چالش‌های فرارو»، مطالعات آفریقا، ش 18
صباغیان، علی. (بی‌تا). آشنایی با اتحادیه آفریقا، همشهری آنلاین http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=15288
فتاحی، سید مرتضی. (1393). «اتحادیه افریقایی: خوداتکایی نوین آفریقا در قالب همگرایی جدید»، ویژه‌نامه افریقا
کاظمی، علی اصغر. (1372). روابط بین الملل در تئوری و عمل، تهران: نشرقومس
لینکلیتر، آندرو. (1386). «نوواقعگرایی، نظریه انتقادی و مکتب برسازی»، مترجم علیرضا طیب، چاپ اول، تهران: دفترمطالعات سیاسی، صص 16-210.
مشیرزاده، حمیرا. (1390). تحول در نظریه‌های روابط بین الملل، تهران: انتشارت سمت
ونت، الکساندر. (1384). «نظریه اجتماعی سیاست بین الملل»، ترجمه حمیرا مشیرزاده، دفتر مطالعات سیاسی وزارت امور خارجه
ه‍ادیان، ناصر. (1382). «س‍ازه‌ان‍گ‍آری: از رواب‍ط بی‍ن آلم‍ل‍لت‍آ سی‍است خ‍ارج‍ی»، فصلنامه سیاست خارجی، سال ۱۷، ش ۴، زم‍ستان
Adler, Emanuel and Michael Barnett (1998). “A Frame Work for the Study of Security Communalities" In Security communalities. (Cambridge: Cambridge University Press.
African Development Bank Group (2018). African Economic outlook, available at: https://www.afdb.org/fileadmin/uploads/afdb/Documents/Publications/AEO_ 2017_Report_Full_English.pdf
Godehardt, N. (2015). Regional Powers and Regional Orders, London and New York; Routledge
Grugel، J. and Will H.، Eds (1999). Regionalism across the North - South
Divide, London and New York: Routledge.
Hurt, S.R (2004). The European union and the Third World, International Relations, 15: 67-83
Little, R. (2015). Forum on Religion & Public Life, Mapping the Global Muslim Population, http://pewforum.org/ uploadefiles/Orphan – Migrated Content /Muslimpopul ation.Pdf
Mapping the Global Muslim Population, a Report on the Size andDistribution of the World's Muslim Population, Sunni and Shia Populations", October 2009, in:http://pewforum.org/Muslim/Mapping-theGlobal-Muslim-Population%286%29.aspx.
http://www.undp.org/content/undp/en/home/librarypage/hdr/
World Trade Organization (2017). World Trade statistical Review, Available at: https://www.wto.org/english/res_e/statis_e/wts2017_e/wts2017_e.pdf