فقه و پویایی ماهیت سیاست خارجی رانشگر/بازدارنده

نویسندگان

1 استادیار روابط بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانش آموخته کارشناسی علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

یکی از حوزه های مهم سیاستگذاری در هر کشور ، عرصه سیاست خارجی به مفهوم راهبرد و اقدام جهت تامین منافع ملی/اهداف ملی در تعامل با سایر بازیگران خارجی و محیط بین الملل است. اهمیت این حوزه ، امروزه با عنایت به تحولات شتابان سیاسی/ اقتصادی/اطلاعاتی صحنه بین الملل ، برای بازیگران بین المللی بیش از پیش مشهود می باشد. در واقع میان ماهیت و سرشت متغیر حوزه سیاست و روابط بین الملل و حوزه پویای سیاستگذاری یک کشور در صحنه سیاست خارجی نوعی تعامل متقابل حاکم است. از دیگر سوی ، با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در 1357، الگوی جدیدی از تمشیت امور جامعه و حکومت در تمام عرصه ها از جمله حوزه سیاست خارجی برپایه حاکمیت اصول دینی و بالتبع فقه پدیدار گشت که ویژگی آن ثبات و ایستایی بیشتر نسبت به حوزه پویای روابط بین الملل می باشد. آنچه در این میان انگیزه این نوشتار را تشکیل می دهد ، آن است که سیستم سیاسی یک کشور چگونه می تواند میان این دو حوزه پویا و ایستا نوعی مفاهمه ، تطبیق یا تعدیل را به منظور ابتکار عمل یا پاسخگویی به تحولات بیرونی ایجاد کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Fiqh and Dynamic Essence of Foreign Policy: Preventive/Motive?

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Ranjkesh 1
  • Sahar Servati 2

1 Assistant Professor of International Relations, Ferdowsi University of Mashhad

2 BSc in Political Science, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

In any country, one of the main policy making spheres, is the foreign policy realm in the form of strategies and actions to secure national ends/interest in transactions with other actors and international environment. With regard to hyper changes in political, economic and informative of international scene, the importance of this issue is obvious for international actors. In fact, there is a kind of interaction between fluctuating essence of international relations and dynamic area of policymaking in foreign policy in each country. After victory of Iran's Islamic Revolution in 1979, a new and unprecedented pattern of governing in society and government issues was emerged that was based on dominance of religious principles and consequently fiqh, which is more static than dynamic dimension of international relations. The question that motivates this article is how a political system can make a type of discussion, adjustment or amelioration between these two static and dynamic areas so that response to outside changes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fiqh
  • Foreign Policy
  • international relations
  • Static
  • Dynamic
ازغندی، علیرضا (1381)؛ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر قومس.
امیری، عبدالله (1385)؛ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر علوم نوین.
آلوستانی مفرد، محسن (1385): فقه سیاسی، روزنامه رسالت، چهارشنبه 25 مرداد.
حاجی یوسفی، امیرمحمد (1385)؛ نظام بین‌الملل و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در کتاب: مصفا، نسرین، نگاهی به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال (1385)؛ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر سمت.
سیف‌زاده، سیدحسین (1384)؛ سیاست خارجی ایران، تهران: نشر میزان.
شفیعی، محمود (1387)؛ اقتضاها و امتناع‌های عقل‌گرایی در فقه سیاسی شیعه، فصلنامه شیعه-شناسی، سال ششم، شماره 23.
صرامی، سیف‌الله (1380)؛ احکام حکومتی و مصلحت، تهران: عبر.
ضیایی‌فر، سعید (1383)؛ فلسفه علم فقه (تعریف، ساختار و اولویت‌های پژوهش)، نقد و نظر، سال دوازدهم، شماره سوم و چهارم.
طوسی، خواجه نصیرالدین (1373)؛ اخلاق ناصری، تصحیح و تنقیح: مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: انتشارات خوارزمی.
قماشی، سعید (1385)؛ جایگاه عقل در استنباط احکام، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
متقی، ابراهیم و کاظمی، حجت (1386)؛ سازه‌انگاری هویت، زبان و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست، دوره 37، شماره 4.
محمدی، منوچهر (1377)؛ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، اصول و مسایل، تهران: نشر دادگستر.
مشیرزاده، حمیرا (1385)؛ مقاله تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از منظر سازه‌انگاری در کتاب مصفا، نسرین، نگاهی به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل.
میراحمدی، منصور (1387)؛ زبان، عمل و اجتهاد در فقه سیاسی، فصلنامه سیاست، دوره 38، شماره 3.
Abu Zahra, Mohammad. (Without date) Irshad al-Aqel al-Salim ila Mazaya al-Quran al-Karim vol.1 (Bairuit: Dar Ihya at-Turath al-Arabi)
Cassels, A. (1996), Ideology and International Relations in the Modern world, New York: Routtedge.
Ibn al-Qayim, (1961) Ahkam Ahludhimmaa Vol.2 (Provision of the people of the book) (Damascus, Matbaat Jami at Damascus)
Vygotsky, L (1978), Mind in society: the development of higher psychological process. Harvard university press.