پژوهش های روابط بین الملل

بررسی حضور ناتو در خلیج فارس در پرتو سیاست تمرکز زدایی آمریکا از خاورمیانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی روابط بین الملل، گروه روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران

2 استادیار گروه روابط بین الملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران. نویسنده مسئول

3 استادیار گروه عاوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)، تهران. ایران.

10.22034/irr.2020.118877

چکیده

پس از پایان جنگ سرد و تحول کارکردی و مأموریتی ناتو، این سازمان بین‌المللی، در اقصی نقاط دنیا ازجمله خاورمیانه و خلیج‌فارس حضور پیدا نمود. ناتو در سال ۱۹۹۴ به‌وسیله برنامه گفت‌وگوی مدیترانه و در سال ۲۰۰۴ به‌وسیله برنامه ابتکار همکاری استانبول حضور خود را در منطقه تحکیم نمود. بر این اساس ناتو دارای علل و انگیزه‌های فراوانی برای حضور در منطقه است که ازجمله آن‌ها می‌توان به تأمین امنیت انرژی دنیای غرب، مبارزه با تروریسم، ارتباط با رژیم صهیونیستی و در نهایت محصور نمودن ایران اشاره نمود. در این پژوهش تلاش می‌شود تا اهداف و دلایلی که موجب افزایش حضور ناتو در خلیج‌فارس از سال ۲۰۱۱ میلادی و در پرتو سیاست تمرکززدایی آمریکا و چرخش به شرق گردیده است، بر اساس روش توصیفی تحلیلی در قالب نظریه واقع‌گرایی تحلیل و ارزیابی شود. در راستای تحقق هدف پژوهش این سؤال مطرح می‌شود که حضور ناتو در خلیج‌فارس به دنبال سیاست تمرکززدایی از خاورمیانه بر مبنای چه اهدافی قابل‌تحلیل و ارزیابی می-باشد؟، در پاسخ به این سؤال باید گفت که افزایش حضور ناتو در منطقه خلیج‌فارس در پرتو سیاست تمرکززدایی آمریکا از خاورمیانه در راستای تحقق اهداف مشترک آمریکا و ناتو نظیر استمرار حضور نیابتی آمریکا، احاله مسئولیت به متحدین بین‌المللی، مشارکت ناتو در تأمین امنیت جهانی، تضمین امنیت انرژی و حمایت از متحدین منطقه‌ای و قابل تحلیل و ارزیابی می باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of the NATO Presence in the Persian Gulf in the Context of America's Decentralization Policy from the Middle East

نویسندگان [English]

  • mahdi kordi kalak 1
  • Mashallah Heidarpour 2
  • mahdi javdani 3

2 Assistant Professor and Member of the Board of Islamic Azad University, Qom Branch,

3 Imam Sadeq University

چکیده [English]

Abstract
After the end of the Cold War, NATO's functional and missionary transformation, this international organization was present in many parts of the world, including the Middle East and the Persian Gulf. NATO in 1994 by the Mediterranean Dialogue and in 2004, through its Istanbul Cooperation Initiative Program, consolidated its presence in the region. Accordingly, NATO has many reasons for its presence in the region, including the security of energy, the fight against terrorism, the association with the Israel and ultimately the encirclement of Iran. In this research, we are trying to find out the goals and reasons for increasing the presence of NATO in the Persian Gulf since 2011, in the light of US decentralization policy and rotation to the East, based on a descriptive-analytical method in the form of Realism theory of analysis and evaluation. In order to achieve the goal of the research, the main question is what goals can be analyzed and evaluated of the presence of NATO in the Persian Gulf is due to the decentralization policy of the Middle East? This study shows that increase of the presence of NATO in the Gulf region in the light of US decentralization policies in the Middle East can explained by pursuit of common goals for the United States and NATO, such as the continuation of the US presidential presence, the transfer of responsibility to international allies NATO's engagement in global security, energy security, and maintaining special relations with regional alliances.

کلیدواژه‌ها [English]

  • NATO
  • Persian Gulf
  • Middle East
  • U.S
  • Decentralization Policy
آهویی، مهدی. (۱۳۹۶). «تحول پارادایم اتحادهای آمریکا در خاورمیانه و گزینه‌های محتمل در قبال ایران»، فصلنامه پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دوره اول، شماره ۲۳.
محمدزاده، فرزاد و دیگران. (۱۳۹۵). «سیاست خارجی آمریکا در پرتو راهبرد محور آسیایی دولت اوباما»، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، سال نهم، شماره ۳۳.
احدی، افسانه. (۱۳۸۷). «تحرکات ناتو در پی اجلاس بخارست»، فصلنامه پژوهشنامه سازمان‌های بین‌المللی، شماره ۲۵.
پوستین‌چی، زهره. (۱۳۹۶). «چندجانبه گرایی تهاجمی ترامپ در کنش راهبردی ناتو»، فصلنامه سیاست جهانی، شماره ۱۹.
جعفری، علی. (۱۳۹۳). ناتو در خاورمیانه و خلیج‌فارس: منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: موسسه فرهنگی و مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
خادمی، غلامرضا. (۱۳۸۷). ناتو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، تهران: موسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
دارمی، سلیمه. (۱۳۸۶). ناتو در قرن بیست و یکم، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
درخشان، مسعود. (۱۳۹۰). «بحران مالی آمریکا، بررسی علل ماهیت و راهکارها»، گزارش راهبردی مرکز تحقیقات استراتژیک، تهران، شماره ۱۳۷.
دوئرتی، جیمز، فالتزگراف، رابرت. (۱۳۸۴). نظریه‌های متعارض در روابط بین‌الملل، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران: قومس.
رابرت جکسون، گئورگ سورنسن. (۱۳۹۴). درآمدی بر روابط بین‌الملل نظریه‌ها و رویکردها، ترجمه مهدی ذاکریان، احمد تقی زاده و حسن سعید کلاهی، تهران: نشر میزان.
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو). (1387). کتاب سبز وزارت امور خارجه، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
سلیمانی فاطمه و شجاع، مرتضی. (۱۳۸۹). «آمریکا و گسترش نقش امنیتی ناتو در جهان»، ماهنامه اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره ۲۷۲ و ۲۷۱.
سلطان‌زاده، سجاد. (۱۳۸۶). «گسترش روابط ناتو و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس زمینه‌ها و پیامدها»، ماهنامه اطلاعات راهبردی.
سیمبر، رضا و دیگران. (۱۳۹۵). «معمای امنیتی پرونده هسته‌ای ایران از منظر نوواقع‌گرایی»، فصلنامه روابط بین‌الملل، شماره ۲۶.
عزیزی بساطی، مجتبی، رضازاده، میثم. (۱۳۹۲). «دکترین جدید ناتو و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ م)»، فصلنامه سیاست دفاعی، شماره ۸۴.
کامل، روح الله. (۱۳۸۳). «مقدمه‌ای بر رئالیسم تهاجمی»، ماهنامه نگاه، سال ۴، شماره ۳۸.
کردی، مهدی. (۱۳۹۵). فرایند گسترش ناتو به شرق رهیافتی نوین از جنگ سرد جدید، تهران: انتشارات فرهیختگان دانشگاه.
کردی، مهدی. (۱۳۹۹). ارزیابی پیامدهای روابط سیاسی امنیتی ناتو و آمریکا بر مسائل بین‌الملل، تهران: انتشارات فرهیختگان دانشگاه.
محمدی، محمود. (۱۳۸۸). اثر مأموریت‌های جدید ناتو بر منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
مروجی، سید علی، محمد شریفی، محمد. (۱۳۹۶). «واقع‌گرایی تدافعی و منطق موجودیت ناتو پس از یازده سپتامبر»، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره ۴۷.
مشیرزاده، حمیرا. (۱۳۹۱). تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: سمت.
یزدانی عنایت‌الله و دیگران. (۱۳۹۴). «دلایل گسترش ناتو به خاورمیانه مطالعه موردی خلیج‌فارس»، فصلنامه مطالعات سیاسی، شماره ۳۰.
Hannnh John, Bowman Bradley.  (2020). The Pentagon Tries to Pivot out of the Middle East—Again, Foreign Policy, May 19.
Heinz Kamp Karl. (2013). NATO needs to follow the U.S. Pivot Asia, Carnegie endowment for International Peace, March 27.
Heiss Ann Mary. (1995). NATO and the Middle East: The Primacy of National Interests, In S. Victor Papacosma and Mary Ann Heiss, “NATO in the Post-Cold War Era, Does It Have a Future? “London: Macmillan Press.
Hunter Robert E. (2010). Building Security in the Persian Gulf, National Security Research Division, The RAND Corporation.
Juneau Thomas. (2014). U.S Power in the Middle East: Not Declining, Middle East Policy Council.
Klein, Margaret. (2015). Perspectives for NATO-Russian Relations forms of Confrontation Dominate- But Dialogue not Excluded, German Institute for International and Security Affairs.
Loveluck Louisa. (2020). U.S.-led coalition to withdraw hundreds of troops from smaller bases in Iraq, Washington post, March 16.
Macias Amanda and  Schoen John W. (2018). Trump Pushed Nato allies to increace spending as Share of funding slows, CNBC, July 10.

Mearsheimer John J. and Walt Stephen M. (2016). the Case for Offshore Balancing A Superior U.S. Grand Strategy, Foreign Affairs, Volume 95, Issue 4.

O’Connor Tom. (2018). Trump Says U.S. Spent $7 Trillion in Middle East 'Mistake,' Now Iraq May Cost $88 Billion More to Rebuild, Newsweek, Feb 13.

Pickrell Ryan. (2020). Navy warship challenges China in South China Sea as US blasts Beijing's 'gangster tactics, Business Insider, July 14.
Piven Ben. (2012). Map: US bases encircle Iran, Aaljazeera.com, May 2.

Samaan Jean Loup. (2020). The Limitations of a NATO-Middle East Military Cooperation, Carnegie endowment for International Peace, May 23.

Schmitt Eric, Cooper Helene and  Barnes Julian E. (2019), Trump’s Syria Troop Withdrawal Complicated Plans for al-Baghdadi Raid, NY times, October 27.
Sultan Benish. (2013). US Asia Pivot Strategy: Implications for the Regional State, Issra, National Defence University, Islamabad.
Warrell Helen. (2020). NATO has little appetite for Trump’s Middle East Mission, Financial Times, Jan 12.
Wehrey Ferdric and Sokolsky Richard. (2015). Imagining a New Security order in The Persian Gulf, Carnegie endowment For International Peace.
Welle Deutsche. (2017). NATO Opens regional center in kuwiat, http://www.dw.com, Jan 24.
Zenko Micah. (2018). US Military Policy in the Middle East, Chatham House Research Paper.
 
پژوهش های روابط بین الملل
دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 38
مهر 1399
صفحه 39-64